درباره مشخصات نهج البلاغه
1. نهج البلاغه داراي چند خطبه مي‌باشد؟
2. نهج البلاغه داراي چند نامه مي‌باشد؟
3. نهج البلاغه داراي چند حكمت مي‌باشد؟
4. طولاني‌ترين خطبه كدام است؟
5. كوتاهترين خطبه كدام است؟
6. طولاني‌ترين نامه كدام است؟
7. كوتاهترين نامه كدام است؟
8. طولاني‌ترين حكمت كدام است؟
9. كوتاهترين حكمت كدام است؟
10. نهج البلاغه توسط چه كسي جمع آوري شده است؟
11. جمع آوري نهج البلاغه در چه سالي و چه ماهي به اتمام رسيده است؟
12. آخرين جمله نهج البلاغه درباره چه موضوعي مي‌باشد؟
13. يكي از صفات حسنه‌اي كه حضرت علي ـ عليه السلام ـ در اكثر خطبه ها به آن توصيه كرده و بر امام جمعه لازم است آن را در خطبه‌هاي نماز جمعه سفارش كند، كدام است؟
14. نام قرآن چند بار در نهج البلاغه تكرار شده است؟
15. عمده‌ترين بخشهاي نهج البلاغه بر چه عنصري پايه‌ريزي شده است؟
16. چند آيه قرآن در نهج البلاغه آمده است؟
17. در نهج البلاغه چند حديث نبوي ذكر شده است؟

پاسخ معماهاي مشخصات نهج البلاغه:
1. نهج‌البلاغه داراي 241 خطبه مي‌باشد.
2. نهج‌البلاغه داراي 79 نامه مي‌باشد.
3. نهج‌البلاغه داراي 480 حكمت مي‌باشد.
4. طولاني‌ترين خطبه، خطبه 192 مي‌باشد كه به خطبه قاصعه مشهور است.
5. كوتاهترين خطبه، خطبه 61 نهج‌البلاغه است، كه در مورد خوارج مي‌باشد(لا تقاتلوا الخوارج ...)
6. طولاني‌ترين نامه، نامه53 است، كه مشهور به عهدنامه مالك اشتر مي‌باشد.
7. كوتاهترين نامه، نامه 79 است كه خطاب به فرماندهان لشكرها مي باشد.
8. طولاني‌ترين حكمت، حكمت 147 مي‌باشد كه خطاب به كميل بن زياد نخعي فرموده است.
9. كوتاهترين حكمت، حكمت 187 مي‌باشد كه درباره كوچ كردن از دنيا است. «الرحيل و شيك» كوچ كردن(از دنيا) نزديك است! و حكمت 418 كه درباره صبر و بردباري مي‌باشد«الحلم عشيره» حلم و بردباري قوم و عشيره است.
10. نهج‌البلاغه توسط سيد ابوالحسن محمدبن حسين الطاهر المناقب مشهور به سيد رضي(رحمه الله عليه) جمع‌آوري شده است.
11. جمع آوري نهج‌البلاغه در ماه رجب سال 400 ه.ق به اتمام رسيده است.
12. آخرين جمله نهج‌البلاغه درباره دوست مي‌باشد كه مي‌فرمايد: «اذا احتشم المؤمن اخاه فقد فارقه».
به خشم آوردن و شرمنده ساختن دوست مقدمه جدايي از دوست است.
13. در اكثر خطبه‌ها حضرت علي ـ عليه السلام ـ به «تقوي» كه مانع انجام همه گناهان است اشاره كرده است.
14. نام«قرآن» 41 بار در نهج‌البلاغه ذكر شده است. (توضيح اينكه مراد فقط كلمه قرآن است) البته در نهج‌البلاغه ازقرآن تعبيرات ديگري شده است مثلا «كتاب»، «كتاب الله»، «كتابه» و غيره.
15. موعظه از مجموع 241 خطبه نهج‌البلاغه 86 خطبه موعظه و يا لااقل مشتمل بر يك سلسله مواعظ است مانند خطبه 176 كه با جمله «انتفعوا ببيان الله» آغاز مي‌شود و خطبه 192 كه به خطبه قاصعه و خطبه 193 كه به خطبه متقين معروف است. و از مجموع 79 نامه در نهج‌البلاغه، 25 نامه تماما موعظه و يا متضمن جمله‌هايي در نصيحت و اندرز و موعظه است. مانند اندرز نامه آن حضرت به فرزند عزيزش امام مجتبي ـ عليه السلام ـ كه نامه 31 مي‌باشد و فرمان معروف آن حضرت به مالك اشتر كه طولاني ترين نامه‌ها است(نامه 53) و نامه 45 كه همان نامه معروف آن حضرت به عثمان بن حنيف والي بصره است. و از مجموع 480 حكمت موجود در نهج البلاغه تماما مشتمل بر پند، اندرز و نصيحت و موعظه مي‌باشد.
16. 87 آيه از 43 سوره قرآن در نهج البلاغه آمده است.
17. در نهج البلاغه 16 حديث نبوي ذكر شده است. 

درباره پيامبران
1. نام پيامبر اكرم ـ صلّي الله عليه و آله ـ چند بار در نهج البلاغه ذكر شده است؟
2. چهار پيامبر كه در خطبه 160 به آن اشاره شده است كدامند؟
3. به كداميك از پيامبران، خداوند حكومت بر جن و انس را به همراه نبوت عطا كرد؟
4. نام پيامبري است كه از ليف خرما زنبيل مي‌بافت و صاحب مزامير (زبور) بود و حضرت علي ـ عليه السلام ـ او را قاري بهشتيان معرفي مي‌كند؟
5. يكي از پيامبران كه همسر و فرزند نداشت و نام آن در خطبه 160 ذكر شده است، كدام است؟
6. پيامبري كه سنگ را بالش خود مي‌كرد و لباس خشن مي‌پوشيد و حضرت علي ـ عليه السلام ـ آن را به عنوان اُسوه معرفي مي‌كند؟ كيست؟
7. كدام پيامبر بود كه همراه برادرش و با عصا و لباس پشمي فرعون را به يكتاپرستي دعوت كرد؟
8. حضرت علي ـ عليه السلام ـ كدام يك از پيامبران را «كليم الله» (هم سخن خدا) معرفي مي‌كند؟

پاسخ معماهاي پيامبران:
1. پنجاه و يك بار.مراد فقط كلمه«محمد ـ صلي الله عليه وآله ـ است.
2. حضرت محمد ـ صلي الله عليه وآله ـ ، حضرت موسي ـ عليه السلام ـ ، حضرت داود ـ عليه السلام ـ ، حضرت عيسي ـ عليه السلام ـ
3. سليمان بن داود. در خطبه 182 حضرت علي ـ عليه السلام ـ در ضمن توصيه به تقوي مي‌فرمايد: اگر راهي به سوي بقاء يا جلو گيري از مرگ وجود داشت حتما «سليمان بن داود» آن را در اختيار مي‌گرفت، چرا كه خداوند حكومت بر جن وانس را همراه نبوت ومقام بلند قرب ومنزلت الهي به او اعطا كرد.
4. حضرت داود عليه السلام  { خطبه 160 }
5. حضرت عيسي عليه السلام 
6. حضرت عيسي عليه السلام
7 . حضرت موسي با بردارش هارون { خطبه 192، شماره 42 }
8. حضرت موسي عليه السلام { خطبه 160، شماره 16 }

درباره شهرها و كشورها
1. نام چند شهر در نهج البلاغه ذكر شده است؟
2. نام شهري است در نهج البلاغه كه اگر حرف دوم آن را حذف كنيم نام يك حيوان مي‌شود و اگر حرف آخر آن را حذف كنيم به معناي بينايي است؟
3. نام يكي از شهرهاي عراق، كه اهل آن طبق خطبه 102 به مرگ سرخ و گرسنگي مبتلا خواهند شد؟
4. نام يكي از شهرهاي استان فارس، كه اسود بن قطبه رئيس سپاه حضرت علي ـ عليه السلام ـ در آن شهر بود؟
5. نام كشوري است كه اگر حرف اول آن را برداريم از اوزان مي‌شود؟
6. حضرت علي ـ عليه السلام ـ اهل كدام كشور را در زمان خودش تشبيه به زن حامله مي‌كند؟
7. نام سه استان از استانهاي ايران كه حضرت علي ـ عليه السلام ـ فرماندار براي آنجا اعزام مي‌‌كند چيست؟
8. حضرت علي ـ عليه السلام ـ اهل كدام شهر را سپاه زن و پيرو شتر معرفي مي‌كند؟
9. حضرت علي ـ عليه السلام ـ كدام شهر را دورترين نقطه از آسمان معرفي مي‌كند و
بديها را در آن شهر مي‌داند؟
10. حضرت علي ـ عليه السلام ـ چه شهري را براي پايتخت حكومت خود انتخاب كرده بود؟
11. حضرت علي ـ عليه السلام ـ اهل كدام شهر را در خطبه 25 نفرين مي‌كند؟

پاسخ معماهاي شهرها و كشورها:
1. كوفه، بصره، شام، يمن، حجاز، عراق، مكه، مدينه، مصر.
2. بصره. كه اگر حرف دوم(ص) را حذف كنيم، «بره» مي‌شود و اگر حرف آخر(ه) را حذف كنيم «بصره» به معناي بينايي مي‌شود.
3. بصره. { خطبه 102 }
4. حلوان.
5. يمن. اگر حرف اول«ي) را حذف كنيم به «من» كه از اوزان است تبديل مي‌شود.
6. اهل عراق. { خطبه 71 }
7. استانهاي فارس، كرمان، اهواز، كه فرماندار حضرت علي ـ عليه السلام ـ در اين شهرها عبدالله بن عباس بود.
8. اهل بصره. حضرت علي ـ عليه السلام ـ در نكوهش اهل بصره پس از جنگ جمل فرمودند: شما اي مردمان بصره! سپاه زني(عايشه) و پيرو حيوان زبان بسته‌اي (شتر عايشه) شديد.» { خطبه 13 }
9. بصره.
10. كوفه، كه پايتخت حكومت حضرت علي ـ عليه السلام ـ بود.
11. اهل كوفه.

دشمنان حضرت علي عليه السلام
1. حضرت علي ـ عليه السلام ـ در رابطه با قاتل خود ابن ملجم چه حكمي را صادر كرد؟
2. حضرت علي ـ عليه السلام ـ كدام گروه از دشمنان خود را حزب شيطان معرفي مي‌كند؟
3. حضرت علي ـ عليه السلام ـ به كدام يك از دشمنان خود در حال خطبه خواندن لعنت فرستاد؟
4. حضرت علي ـ عليه السلام ـ دستور كشتن كدام يك از دشمنان خود را صادر كرده بود؟
5. كدام يك از دشمنان حضرت علي عليه السلام بود كه بر اثر نفرين پيامبر اسلام ـ صلي الله عليه وآله ـ هرگز از غذا سير نمي‌شد؟
6. حضرت علي ـ عليه السلام ـ كداميك از دشمنان خود را به شاخ بز تشبيه مي‌كند؟
7. حضرت علي ـ عليه السلام ـ در خطبه شقشقيه با جمله«فلما نهضت بالامر نكثت طائفه و مرقت اخري و قسط آخرون» سه گروه از دشمنان خود را معرفي مي‌كند نام آن سه گروه را بنويسيد؟
8. حضرت علي ـ عليه السلام ـ در جواب نامه معاويه چه كسي را ننگ امويان معرفي مي‌كند؟
9. حضرت علي ـ عليه السلام ـ كداميك از دشمنان خود را پرگو و پر حرف پيرامون قتل عثمان معرفي مي‌كند؟

پاسخ معماهاي دشمنان حضرت علي عليه السلام
1. حضرت علي ـ عليه السلام ـ درباره قاتل خود فرمود: «بعد از من فقط يك ضربه بر فرق قاتلم وارد سازيد و از مثله كردن او بپرهيزيد.
2. اصحاب جمل(عائشه، طلحه، زبير و ياران آنها).  { خطبه 10 }
3. اشعث بن قيس.  { خطبه 19 }
4. معاويه.  { خطبه 56 }
5. معاويه.  { خطبه 56 }
6. برج بن مسهرطائي.  { خطبه 184 }
7، 1. ناكثين: گروهي بودند كه در ابتداء امر با حضرت علي ـ عليه السلام ـ بيعت كردند اما بعد پيمان خود را شكستند مانند طلحه و زبير.
2. مارقين: گروهي كوته فكر و نا آگاه در لباس تقدس و با منطقي كودكانه در برابر حكومت حضرت علي ـ عليه السلام ـ بودند.
3. قاسطين: گروهي بودند كه بطور كلي حكومت حضرت علي ـ عليه السلام ـ را به رسميت نمي‌شناختند و تن به حكومت مترقي و سعادت آفرين آن حضرت نمي‌دادند. لذا قاسطين يعني ستمكاران خوانده شدند. مانند معاويه.
8. ابوسفيان.
9. معاويه. «و قد اكثرت في قتله عثمان ...»  { نامه 64 ، 37 }

درباره زنان  
1. زني كه حضرت علي ـ عليه السلام ـ لقب حماله الحطب(هيزم كش) را به او مي‌دهد كيست؟
2. يكي از همسران پيامبر اكرم ـ صلي الله عليه وآله ـ است كه از عاملان اصلي جنگ جمل بود؟
3. حضرت علي ـ عليه السلام ـ چه كسي را بهترين زنان جهان معرفي مي‌كند؟
4. زني را كه حضرت علي ـ عليه السلام ـ در خطبه 192 هم راز و هم سنگر پيامبر اسلام ـ صلي الله عليه وآله ـ معرفي مي‌كند چه كسي است؟
5. زني كه حضرت علي ـ عليه السلام ـ در خطبه 202 او را امانت رسول خدا ـ صلي الله عليه وآله ـ معرفي مي‌كند چه نام دارد؟

پاسخ معماهاي زنان :
1. ام جميله همسر ابولهب وخواهر ابوسفيان  { نامه 28 ، شماره 13 }
2. «عايشه»، يكي از عاملان اصلي جنگ جمل بود.
3. علي ـ عليه السلام ـ بهترين زنان جهان را فاطمه زهرا (س) معرفي مي‌كند. ودر ضمن مقايسه خاندان رسول خدا (ـ صلي الله عليه وآله ـ )باخاندان ابوسفيان مي‌فرمايد:
«منا خير نساء العالمين»  { نامه 28 }  بهترين زنان جهان فاطمه (س) از ما است.
4. حضرت خديجه (س). «ولم يجمع بيت واحد يومئذ في الاسلام غير رسول الله (ـ صلي الله عليه وآله ـ ) وخديجه وانا ثالثهما»  { خطبه 192، شماره 120 } 
5. حضرت فاطمه (س). «ولقد استرجعت الوديه و اخذت الوديعه»، (اي پيامبر! امانتي كه به من سپرده بوديد هم اكنون باز داده شد).  { 202، شماره 3 }

درباره حشرات، پرندگان و حيوانات
1. نام حشره‌اي است كه حجاج بن يوسف ثقفي بوسيله آن از دنيا مي‌رود؟
2. حضرت علي ـ عليه السلام ـ همهمه فراريان از جنگ را تشبيه به صداي چه حيواني مي‌كند؟
3. نام پرنده‌اي است كه حضرت علي ـ عليه السلام ـ به عنوان شگفتيهاي آفرينش، در خطبه 155 ذكر مي‌كند؟
4. نام چند پرنده در نهج‌البلاغه ذكر شده است؟
5. نام چند حيوان در نهج‌البلاغه ذكر شده است؟
6. نام چند حشره در نهج‌البلاغه ذكر شده است؟
7. يكي از زيباترين پرندگان است كه حضرت علي ـ عليه السلام ـ در خطبه 165 به عنوان شگفتيهاي آفرينش ذكر مي‌كند؟
8. نام پرنده‌اي در نهج‌البلاغه است كه اگر سركش حرف اول آن را برداريم به نام يكي از حيوانات مي‌شود؟
9. نام يكي از بزرگترين موجودات دريايي كه در نهج‌البلاغه ذكر شده است چيست؟
10. كوچكترين حيواني كه در نهج‌البلاغه ذكر شده است نام ببريد؟
11. بزرگترين حيواني كه در نهج‌البلاغه ذكر شده است كدام است؟
12. نام حشره‌اي است داراي حواسي نيرومند و دو دندان، كه آفت زراعت براي كشاورزان مي‌باشد؟
13. طاووس با نگاه به كدام يك از اعضاء بدنش به گريه مي‌افتد؟
14. نام حيواني است در نهج‌البلاغه، كه اگر از دو طرف خوانده شود به يك معنا است؟
15. نام پرنده‌اي است در نهج‌البلاغه، كه هنگام پرواز جوجه‌هايش به او چسبيده‌اند؟
16. حضرت علي ـ عليه السلام ـ نامه‌اي را كه براي سلمان فارسي نوشته‌اند دنيا را به چه حيواني تشبيه كرده است؟
17. حضرت علي ـ عليه السلام ـ بزدلي و ترسويي اصحاب خود را در جنگ با اهل شام به چه حيواني تشبيه مي‌كند؟
18. نام پرنده‌اي كه اگر دو حرف اول آن را حذف كنيم معناي«شخص» و اگر دو حرف آخر آن را حذف كنيم به معناي«ناشنوايي» است و در خطبه 128 ذكر شده است؟
19. نام پرنده‌اي است در خطبه 155 كه اگر حرف اول آن را حذف كنيم به معناي«آشكار كردن» است و اگر حرف اول و دوم آن را حذف كنيم نام يكي از غذاهاي خوردني است كه معمولا در ايام سوگواري پخته مي‌شود، و اگر حرف دوم آن را حذف كنيم نام يكي از شهرهاي استان سيستان و بلوچستان مي‌شود و اگر حرف آخر آن را بيندازيم به معناي«پنهاني» است؟

پاسخ معماهاي حشرات حيوانات و پرندگان:
1. خنفساء (سوسك)
2. حضرت علي ـ عليه السلام ـ همهمه فراريان جنگ را به صداي «سوسمار» تشبيه كرده است.  { خطبه 123 } 
3. خفاش. { خطبه 155 }
4. نام هشت پرنده در نهج‌البلاغه ذكر شده است كه عبارتند از: كركس، خفاش، طاووس، كلاغ، خروس، عقاب، كبوتر، شترمرغ.
5. نام سيزده حيوان در نهج‌البلاغه ذكر شده است كه عبارتند از: فيل، گرگ، اسب، گوسفند، شتر، سوسمار، نهنگ، افعي، كفتار، شير، گورخر، مار، بز.
6. نام سه حشره در نهج‌البلاغه ذكر شده است كه عبارتند از: خنفساء(سوسك)، ملخ، عنكبوت.
7. «طاووس» يكي از زيباترين پرندگان است كه در نهج‌البلاغه ذكر شده است.
8. پرنده‌اي كه اگر سركش حرف اول آن را برداريم نام حيواني مي‌شود«كلاغ» است كه «الاغ» مي‌شود.
9. «نهنگ» بزرگترين موجودات دريايي است كه در نهج‌البلاغه ذكر شده است.
10. «مورچه و پشه» كوچكترين حيوان در نهج‌البلاغه مي‌باشند.
11. «فيل» بزرگترين حيواني است كه در نهج‌البلاغه از آن نام برده شده است. { خطبه 165 و خطبه 185 }
12. «ملخ» حشره‌اي است داراي حواسي نيرومند و دندان تيز، كه آفت زراعت براي كشاورزان مي‌باشد. { خطبه 185 }
13. طاووس با نگاه به«پاهايش» به گريه مي‌افتد. { خطبه 165، شماره 16 }
14. حيواني كه از دو طرف خوانده شود به يك معنا است«گرگ» نام دارد. { خطبه 108، شماره 16 }
15. «خفاش» پرنده‌اي است كه هنگام پرواز جوجه‌هايش به او چسبيده‌اند. { خطبه 155، شماره 11 }
16. اميرالمؤمنين علي ـ عليه السلام ـ دنيا را به «مار» تشبيه مي‌كند. { نامه 68 }
17. كفتار و سوسمار. { خطبه 68 } 
18. كركس.
19. خفاش.

درباره ضرب‌المثلها
1. مفهوم ضرب‌المثل«حوضي برايشان از آب پر سازم كه تنها خود بتوانم آبش را بكشم» يعني چه و براي چه كساني فرموده است؟
2. مفهوم ضرب‌المثل«گوسفند تك رو طعمه گرگ مي‌گردد» يعني چه و به چه مناسبتي حضرت علي ـ عليه السلام ـ ذكر كرده‌اند؟
3. ضرب‌المثل«خاشاك در چشم و استخوان در گلو» يعني چه، و به چه مناسبت حضرت علي ـ عليه السلام ـ ايراد فرموده‌اند؟
4. معناي ضرب‌المثل«ذمه من گرو سخناني است كه مي‌گويم و تمام آنها را ضمانت مي‌كنم» چيست و به چه مناسبتي ايراد شده است؟
5. ضرب‌المثل«شيري مي‌خواهند از مادري كه از شيردان باز ايستاده» به چه معنا است و در چه موردي ايراد شده است؟
6. حضرت علي ـ عليه السلام ـ جمله «شما براي تيراندازي نشانه و براي خورنده لقمه و براي حمله كننده شكاريد» را درباره چه كساني فرموده و منظور آن حضرت چه بود؟
7. مفهوم ضرب‌المثل«من بيني و چشم اين كار را زده‌ام» { «لقد شربت انف هذا الامر و عينه». خطبه 43 }  چيست و در چه موردي گفته شده است؟
8. مفهوم ضرب‌المثل«تربت ايديكم» يعني«دستهاي شما به خاك آلوده باد» يعني چه و در مورد چه كساني گفته شده است؟

پاسخ معماهاي ضرب المثلها:
1. مفهوم ضرب‌المثل اين است كه: «نقشه‌اي براي آنها(طلحه و زبير) طرح كنم كه راه فرار از آن را نداشته باشند.» { خطبه 137، شماره 4 } 
اين ضرب‌المثل را براي طلحه و زبير فرموده است كه خواهان خون عثمان بودند و جنگ جمل را به راه انداختند.
2. مفهوم ضرب‌المثل اين است كه: «از تنهايي و پراكندگي بپرهيز كه انسان تنها طعمه شيطان مي‌شود.» { خطبه 127، شماره 8 }
وقتي كه حضرت راجع به اشتباهات خوارج سبك مغز سخن مي‌گفت اين ضرب‌المثل را بيان فرمودند.
3. اين ضرب‌المثل را پيرامون غصب خلافت فرموده‌اند كه حضرت علي ـ عليه السلام ـ در مقابل اين غصب صبر و بردباري را پيش گرفتند كه همچون خاري در چشم و استخواني در لگو او را ناراحت مي‌كرد. { خطبه 3، شماره 3 }
4. منظور و مقصود حضرت علي ـ عليه السلام ـ اين است كه: در راستي گفتارم ترديدي نيست و باطل و نادرستي در آن راه ندارد. اين ضرب‌المثل را آن حضرت هنگامي كه مردم مدينه با او بيعت كردند فرمود. { خطبه 16، شماره 1 }
5. معناي ضرب‌المثل اين است كه: طلحه و زبير توقع دارند من هم مانند عثمان از مال فقرا و مسلمانان هر چه مي‌خواهند به ايشان بدهم(لكن من چنين نخواهم كرد).
اين ضرب‌المثل را در توبيخ كساني ايراد مي‌كند كه توقعات بي مورد از آن حضرت داشتند. { خطبه 22، شماره 3 } 
6. درباره اهل بصره. منظور آن حضرت اين است كه: شما بخاطر كم فهمي و ناداني، لشكر بيگانه(اصحاب جمل) را به شهر خود راه داديد كه شما را هدف تير خودشان قرار داده، و اموالتان را خورده و گرفتارتان ساخته‌اند. { خطبه 14، شماره 1 }
7. اين ضرب‌المثل بجاي ضرب‌المثل فارسي است كه مي‌گويند: «من همه طرف اين كار را زيرو رو كرده‌ام» يعني اين كاري كه مي‌خواهم انجام بدهم تصميم نهايي من است. اين ضرب‌المثل را حضرت در مورد جنگ با معاويه بيان داشته است و آن را حتمي مي‌داند.
8. يعني خداوند شما را به فقر و پريشاني مبتلا سازد و خير و نيكي نبينيد. اين ضرب‌المثل را حضرت علي ـ عليه السلام ـ خطاب به اهل شام فرموده است هنگامي كه در جنگ با اهل شام سستي و سهل انگاري ورزيدند.

درباره فرمانداران و قضات  
1. فرماندار حضرت علي ـ عليه السلام ـ در مصر چه كسي بود؟
2. حضرت علي ـ عليه السلام ـ چه كسي را به فرمانداري مصر به جاي محمد بن ابي بكر منصوب كرد؟
3. فرماندار حضرت علي ـ عليه السلام ـ در شهر اردشير خرّه كه يكي از شهرهاي استان خوزستان بود چه كسي است؟
4. نام يكي از فرمانداران حضرت علي ـ عليه السلام ـ است كه در امر فرمانداري خيانت كرده بود؟
5. نام يكي از قضات حضرت علي ـ عليه السلام ـ است كه به خاطر خريد خانه مجلّل حضرت علي ـ عليه السلام ـ او را سرزنش مي‌كند؟
6. فرماندار حضرت علي ـ عليه السلام ـ در شهر مكه چه كسي بود؟
7. فرماندار حضرت علي ـ عليه السلام ـ در استان آذربايجان چه كسي بود؟
8. فرماندار حضرت علي ـ عليه السلام ـ در استانهاي بصره، اهواز، فارس، كرمان چه كسي بود؟
9. فرمانداران حضرت علي ـ عليه السلام ـ در شهر يمن چه كساني بودند؟
10. استاندار حضرت علي ـ عليه السلام ـ در استان همدان چه كسي بود؟
11. فرماندار حضرت علي ـ عليه السلام ـ در شهر انبار چه كسي بود؟
12. حضرت علي ـ عليه السلام ـ در حكمت 443 كدام يك از فرماندهان خود را به كوه سخت و قله تسخير ناپذير معرفي مي‌كند؟
13. حضرت علي ـ عليه السلام ـ در نامه 13 كدام يك از فرماندهان خود را سپر و زره رزمندگان معرفي مي‌كند؟
14. حضرت علي ـ عليه السلام ـ در نامه 13 كدام يك از فرماندهان خود را فرمانده الگو معرفي مي‌كند؟

پاسخ معماهاي فرمانداران و قضات:
1. محمد بن ابي بكر. { نامه 27، شماره 12 }
2 . «مالك اشتر» به جاي محمد بن ابي بكر به سمت فرمانداري مصر از طرف حضرت علي ـ عليه السلام ـ منصوب شد. { نامه 34 }
3. مصقله بن هبيره شيباني. { نامه 43 }
4. منذربن جارود عبدي.
5. شريح بن حارث. { نامه 3 } 
6. قثم بن عباس.
7. اشعث بن قيس.  { نامه 15 }
8. عبدالله بن عباس { نامه 20 } 
9. فرمانداران حضرت علي ـ عليه السلام ـ در يمن، «عبيدالله بن عباس»، و «سعيدبن حمران» بودند.1
10. «جريربن عبدالله بجلي»، از فرمانداران حضرت علي ـ عليه السلام ـ در استان همدان بود.
11. «حسان بن حسان بكري»، از فرمانداران حضرت علي ـ عليه السلام ـ در شهر انبار بود.
12. مالك اشتر. «مالك ومالك! والله لوكان جبلالكان فندا، ولوكان حجرا لكان صلدا، لايرتقيه الحافر، ولا يوفي عليه الطائر»: { نامه 24 }
مالك، اما چه مالكي به خدا سوگند اگر كوه بود يكتا بود، واگر سنگ بود سر سخت ومحكم بود، هيچ مركبي نمي‌توانست از كوهسار وجودش بالا رود و هيچ پرنده‌اي به اوج او راه نمي‌يافت.
13. مالك اشتر: «وقد امرت عليكما و علي من في حيزكما مالك ابن الحارث الاشتر فاسمعا له و اطيعا، و اجعلاه درعا و مجنا». { نامه 13، ترجمه«مالك پسر حارث اشتر را بر شما و زيردستان شما امير و فرمانروا قرار دادم، بنابراين، گوش به فرمان و مطيع او باشيد، او را زره و سپر خويش قرار دهيد.» }
14. مالك اشتر نخعي.

درباره ياران و دوستان حضرت علي عليه السلام
1. يكي از ياران پيامبر ـ صلي الله عليه وآله ـ و حضرت علي ـ عليه السلام ـ كه ايراني مي‌باشد و رسول خدا ـ صلي الله عليه وآله ـ او را از اهل بيت دانسته و در جنگ احزاب پيشنهاد حفر خندق را مي‌دهد؟
2. نام يكي از دوستان و شيعيان حضرت علي ـ عليه السلام ـ مي‌باشد كه در شعر و شاعري مهارت خاصي داشت؟
3. يكي از ياران حضرت علي ـ عليه السلام ـ در بصره به عيادت او شرفياب شده‌اند؟
4. يكي از برادران حضرت علي ـ عليه السلام ـ است كه تقاضاي كمك از حضرت علي (ع) مي‌كند؟
5. از ياران باوفاي حضرت علي ـ عليه السلام ـ است كه يكي از دعاهايي كه در شبهاي جمعه خواندن آن مستحب است به نام او مي‌باشد؟
6. نام يكي از ياران باوفاي حضرت علي ـ عليه السلام ـ است كه از طرف يكي از خلفاي سه گانه به ربذه تبعيد شد؟
7. حضرت علي ـ عليه‌السلام ـ در جواب نامه معاويه چه كسي را افتخار علويان معرفي مي‌كند؟

پاسخ معماهاي ياران و دوستان حضرت علي عليه السلام:
1. سلمان فارسي.
2. فرزدق.
3. علاء بن زياد حارثي.
4. عقيل.  { خطبه 204 } 
5. كميل بن زياد نخعي.
6. ابوذر غفاري.
7. ابوطالب.

درباره جنگ ها
1. كدام يك از خلفاي سه گانه براي عزيمت به جنگ با روميان با حضرت علي ـ عليه السلام ـ مشورت كرد؟
2. كدام يك از خلفاي سه گانه براي رفتن به جنگ با ايران با حضرت علي ـ عليه السلام ـ مشورت كرد؟
3. چه كساني جنگ جمل را برپا كردند و حضرت علي ـ عليه السلام ـ در چه خطبه‌اي از آنها انتقاد مي‌كند؟
4. در كدام جنگ حضرت علي ـ عليه السلام ـ از شركت امام حسن ـ عليه السلام ـ منع مي‌كند و فلسفه آن چيست؟
5. در كدام جنگ بود كه حضرت ـ عليه السلام ـ پرچم را به فرزندش محمد حنفيه داد؟
6. چه كسي به حجاج خانه خدا حمله ور شد؟
7. نام جنگي است كه به اسم يكي از حيوانات است؟
8. تاكتيكهاي جنگ در كدام خطبه بيان شده است؟
9. در كدام جنگ بود كه شعار«لا حكم الا لله» را سر دادند و توسط چه كساني بود؟
10. در چه جنگي بود كه پيامبر گرامي اسلام ـ صلي الله عليه وآله ـ به حضرت علي ـ عليه السلام ـ بشارت شهادت داد؟
11. واقعه«ليله الهرير» در چه جنگي اتفاق افتاد، و به چه معنا است؟
12. در چه جنگهايي حمزه و جعفر(عموي پيامبر اكرم ـ صلي الله عليه وآله ـ ) و عبيده بن حارث(پسر عموي پيامبر ـ صلي الله عليه وآله ـ به شهادت رسيدند؟
13. در كدام جنگ و توسط چه كسي، جد و برادر و دائي معاويه كشته شدند؟
14. در كدام خطبه حضرت علي ـ عليه السلام ـ آداب جنگ را به اصحاب خود مي‌آموزد؟
15. نام يك نوع سلاح جنگي است كه در صدر اسلام از آن استفاده مي‌كردند و اگر حرف اول و دوم آن را حذف كنيم به معناي يك نوع حيوان قوي و مايع خوردني است و اگر سه حرف آخر آن را حذف نمائيم به معناي«بويايي» است و اگر دو حرف آخر آن را حذف كنيم به معناي يك شيئ گرانبها است و اگر حرف سوم و چهارم آن را حذف نمائيم نام قاتل امام حسين ـ عليه السلام ـ مي‌شود،
16. در كدام جنگ معاويه و عمر و عاص نيرنگ قرآن بر سر نيزه كردن را پياده كردند و حضرت علي ـ عليه السلام ـ در كدام خطبه متذكر مي‌شود؟

پاسخ معماهاي جنگ ها:
1. عمر بن خطاب. (خليفه دوم)  { خطبه 146 } 
2. عمربن خطاب.  { خطبه 134 }  
3. طلحه و زبير و عايشه.  { خطبه 172 } 
4. جنگ صفين.  { خطبه 207 } 
5. جنگ جمل.  { خطبه 11 } 
6. «ضحاك بن قيس»  { خطبه 29 }  او از دوستان معاويه بود و به حجاج خانه خدا حمله ور شد.
7. جنگ جمل. { «جمل» در لغت به معناي شتر مي‌باشد. }
8. خطبه يكصد و بيست و چهارم.
9. جنگ صفين توسط خوارج.
10. پيامبر گرامي اسلام ـ صلي الله عليه وآله ـ در جنگ «احد» به حضرت علي ـ عليه السلام ـ بشارت شهادت داد. { خطبه 156، شماره 12 }  
11. جنگ صفين.  { خطبه 130 }  «هرير» در لغت عرب به زوزه سگ مي‌گويند. و ليله‌الهرير در جنگ صفين آن شبي را گويند كه سپاه معاويه در آن شب در زير ضربات سپاه امام ـ عليه السلام ـ همچون سگ زوزه مي‌كشيدند و نزديك بود حكومت معاويه و امويان از هم پاشيده شود.
12. حمزه عموي پيامبر اكرم ـ صلي الله عليه وآله ـ در جنگ احد، جعفر عموي پيامبر ـ صلي الله عليه وآله ـ در جنگ موته و عبيده بن حارث پسر عموي پيامبر ـ صلي الله عليه وآله ـ در جنگ بدر به شهادت رسيدند.  { نامه 9، شماره 5}  
13. در جنگ بدر توسط حضرت علي ـ عليه السلام ـ . حضرت علي ـ عليه السلام ـ در اين زمينه مي‌فرمايد: «من ابوالحسن» در هم كوبنده جد و برادر و دائي تو«معاويه» در روز بدرم.»  { نامه 10، شماره 8 }
14. خطبه 65 و 124.
15. شمشير.
16. جنگ صفين. در خطبه 121.

درباره شاعران
1. نام يكي از شاعران معروف زمان حضرت علي ـ عليه السلام ـ بود كه از دوستان و شيعيان حضرت علي ـ عليه السلام ـ محسوب مي‌شود؟
2. حضرت علي ـ عليه السلام ـ در خطبه شقشقيه به شعر كدام يك از شعراي زمان خود تمسك مي‌كند؟
3. نام شاعري است كه حضرت علي ـ عليه السلام ـ در خطبه 162 به شعر آن تمسك مي‌كند؟

پاسخ معماهاي شاعران:
1. «فرزدق» يكي از شاعران نامي و از جمله شيعيان و مخلصان حضرت بود.
2. حضرت علي ـ عليه السلام ـ در خطبه شقشقيه به شعر «اعشي» كه از شاعران معروف زمان حضرت بود تمسك مي‌كند.  { خطبه 3 } 
3. امرء القيس.  { خطبه 162، شماره 3 }

 درباره خلفا
1. «ابو قحافه» لقلب كداميك از خلفا است؟
2. كدام خليفه داماد پيامبر اسلام ـ صلي الله عليه وآله ـ بود؟
3. كدام خليفه بود كه به حضرت علي ـ عليه السلام ـ گفت: از مردم براي من مهلت بگير؟
4. كدام خليفه در جنگ با روم و ايران با حضرت علي ـ عليه السلام ـ مشورت كرد؟
5. حضرت علي ـ عليه السلام ـ كدام خليفه را تشبيه به شتر سوار سركش مي‌كند؟
6. حضرت علي ـ عليه السلام ـ كدام خليفه را به شتر پرخور و شكم برآمده تشبيه مي‌كند؟
7. حضرت علي ـ عليه السلام ـ نسبت خود را به خلافت به چه چيزي تشبيه مي‌كند؟
8. جمله«لقد تقمصها فلان ...» در خطبه شقشقيه انتقاد به كداميك از خلفا مي‌باشد؟
9. حضرت علي ـ عليه السلام ـ دو صفت«خشونت» و«شتابزدگي و اشتباه» را براي كدام يك از خلفا در خطبه شقشقيه ذكر مي‌كند؟

پاسخ معماهاي خلفا:
1. ابو قحافه لقب«ابوبكر» مي‌باشد.{ خطبه 164، شماره 3 }
2. عثمان(خليفه سوم).
حضرت علي ـ عليه السلام ـ در مورد عثمان مي‌فرمايد: «تو از نظر دامادي پيامبر ـ صلي الله عليه وآله ـ به مرحله‌اي رسيدي كه آن دو(ابوبكر و عمر) نرسيدند.»{ خطبه 164، شماره 3  (عثمان، رقيه و ام كلثوم را كه بنابر مشهور دختران پيغمبر بودند به همسري خود درآورد. ابتدا با رقيه ازدواج كرد بعد از چند مدتي آن مظلومانه وفات نمود. سپس ام كلثوم را بجاي خواهر به تزويج عثمان در آوردند)}
3. عثمان.{ خطبه 164، شماره 11 }
4. خليفه‌اي كه در جنگ با روم و ايران با حضرت علي ـ عليه السلام ـ مشورت كرد، «عمر» بود.
5. عمر.{ خطبه 3، شماره 7 }
6. خليفه سوم(عثمان){ خطبه 3، شماره 10 }
7. حضرت علي ـ عليه السلام ـ نسبت خود را به خلافت، نسبت سنگ وسط آسياب به آسياب تشبيه مي‌كند.{ خطبه 3، (شقشقيه) }
يعني همانطوري كه دوران و گردش آسياب قائم به آن سنگ و ميخ آهني وسط است و بدون آن خاصيت آسيابي ندارد. همچنين خلافت بدست غير من زيان دارد مانند سنگي كه در گوشه‌اي افتاده در زير دست و پاي كفر و ضلالت لگد كوب شده.
8. ابوبكر.
9. عمر. حضرت علي ـ عليه السلام ـ در صفات عمر خليفه دوم مي‌فرمايد: «فصيرها في حوزه خشناء يغلظ كلمها و يخشن مسها و يكثر العثار فيها و الاعتذار منها».{ خطبه 3، شماره 6 }
«ابوبكر زمام خلافت را در اختيار كسي قرار داد كه جوي از خشونت، سختگيري، اشتباه و پوزش طلبي بود.»

- ۲ -

---

منبع: سايت انديشه قم