مقدمه
براى مقدمه چهل حديث نماز سخنى كاملتر و عميقتر و
جالبتر از مطالبى كه در ابتداء باب نماز توضيح المسائل حضرت امام خمينى رضوان
الله تعالى عليه بنيانگذار جمهورى اسلامى ايران آمده بود به نظر نرسيد لذا آن
را برگزيديم به اميد آنكه همه عاشقان اهل بيت (ع) و آن عارف بزرگوار از كلمات
درربار آنان توشهاى فراوان بردارند.
نماز مهمترين اعمال دينى است كه اگر قبول درگاه خداوند عالم شود، عبادتهاى ديگر
هم قبول مى شود و اگر پذيرفته نشود اعمال ديگر هم قبول نمى شود. و همان طور
كه اگر انسان شبانه روزى پنج نوبت در نهر آبى شستشو كند، چرك در بدنش نمىماند
نمازهاى پنجگانه هم انسان را از گناهان پاك مىكند. و سزاوار است كه انسان نماز
را در اول وقت بخواند و كسى كه نماز را پست و سبك شمارد. مانند كسى است كه نماز
نمى خواند، پيغمبر اكرم صلى الله عليه و آله و سلم فرمود: كسى كه به نماز
اهميت ندهد و آن را سبك شمارد سزاوار عذاب آخرت است . روزى حضرت در مسجد تشريف
داشتند مردى وارد و مشغول نماز شد و ركوع و سجودش را كاملا به جاى نياورد، حضرت
فرمودند: اگر اين مرد در حالى كه نمازش اين طور است از دنيا برود، به دين من از
دنيا نرفته است. پس انسان بايد مواظب باشد كه با عجله و شتابزدگى نماز نخواند و
در حال نماز به ياد خدا و با خضوع و خشوع و وقار باشد، و متوجه باشد كه با چه
كسى سخن مى گويد و خود را در مقابل عظمت و بزرگى خداوند عالم بسيار پست و
ناچيز ببيند و اگر انسان در موقع نماز كاملا به اين مطلب توجه كند، از خود بى
خبر مى شود، چنانكه در حال نماز تير را از پاى مبارك اميرالمؤمنين عليه السلام
بيرون كشيدند و آن حضرت متوجه نشدند. و نيز بايد نمازگزار توبه و استغفار نمايد
و گناهانى كه مانع قبول شدن نماز است، مانند حسد، كبر، غيبت، خوردن حرام،
آشاميدن مسكرات و ندادن خمس و زكات بلكه هر معصيتى را ترك كند. و همچنين سزاوار
است كارهايى كه ثواب نماز را كم مىكند و به جا نياورد، مثلا در حال خواب
آلودگى و خوددارى از بول به نماز نايستد، و در موقع نماز به آسمان نگاه نكند و
نيز كارهايى كه ثواب نماز را زياد مىكند به جا آورد، مثلا انگشترى عقيق به دست
كند و لباس پاكيزه بپوشد و شانه و مسواك كند و خود را خوشبو نمايد.» (1) .
مقدمه را با نقل حديث زيبايى (2) از پيامبر گرامى صلى الله عليه و آله و سلم به
پايان مى بريم:
پيامبر اكرم صلى الله عليه و آله فرمود:
امت من چهار گروه هستند:
1 ـ گروهى نماز مى خوانند، ولى در نمازشان سهل انگارند «ويل» براى آنهاست، و
«ويل» نام يكى از طبقات زيرين جهنم است، خداوند فرمود: (فويل للمصلين الذينهم
عن صلاتهم ساهون) ماعون 4 و 5
پس «ويل» براى نمازگزاران است، آنهايى كه در نمازشان سهل انگارند.
2 ـ گروهى گاهى نماز مى خوانند و گاهى نمى خوانند، پس «غى» مال آنهاست، و
«غى» نام يكى از طبقات پايين جهنم است. خداوند متعال فرمود: (فخلف من بعدهم خلف
اضاعوا الصلوة و اتبعوا الشهوات فسوف يلقون غيا) .
سپس جانشين آن مردم خداپرست قومى شدند كه نماز را ضايع كرده و از شهوات پيروى
كردند، و اينها به زودى در «غى» افكنده خواهند شد.
3 ـ گروهى هيچ وقت نماز نمىخوانند، «سقر» براى آنهاست، «سقر» هم نام يكى از
طبقات زيرين جهنم است كه خداوند متعال فرمود: (ما سلككم فى سقر قالوا لم نك من
المصلين) مدثر .42
(اهل بهشت از اهل جهنم سئوال مى كنند) چه چيزى شما را به «سقر» كشاند؟ در جواب
مىگويند : ما از نمازگزاران نبوديم.
4 ـ گروهى هميشه نماز مى خوانند، و در نمازشان خشوع دارند. خداوند متعال
فرمود: (قد افلح المؤمنون الذين هم فى صلاتهم خاشعون)
مؤمنون.1 و .2
مؤمنان رستگار شدند، آنهايى كه در نمازشان با خشوع هستند. (3)
اميدواريم خداوند متعال همه ما را از گروه چهارم قرار دهد.
و اقم الصلاة ان الصلوة تنهى عن الفحشاء و المنكر و لذكر الله اكبر.
(عنكبوت، 45)
نماز را بپادار، كه نماز انسان را از هر كار زشت و منكر باز مى دارد و ياد خدا
بزرگتر است.
فصل اول: جايگاه نماز در اسلام
حديث اول
اهميت نماز
قال رسول الله صلى الله عليه و آله:
اول ما افترض الله على امتى الصلوات الخمس، و اول ما يرفع من اعمالهم الصلوات
الخمس، و اول ما يسألون عنه الصلوات الخمس.
پيامبر اكرم صلى الله عليه و آله فرمود:
نخستين چيزى كه خداوند بر امت من واجب كرد نمازهاى پنجگانه است، و نخستين عملى
كه از آنان بالا برده مى شود، و از آنان سؤال مى شود همان نماز است.
كنز العمال، ج 7، ح 18859
حديث دوم
نماز و پايههاى دين
عن ابى جعفر عليه السلام قال:
بنى الاسلام على خمسة اشياء:
على الصلاة، و الزكوة و الحج و الصوم و الولاية.
امام باقر عليه السلام فرمود:
اسلام بر پنج چيز بنا شده است:
نماز، زكات، حج، روزه و ولايت اهل بيت عليهم السلام.
بحار، ج 82، ص .234
حديث سوم
مثل نماز
عن ابى جعفر عليه السلام قال:
الصلاة عمود الدين، مثلها كمثل عمود الفسطاط اذا ثبت العمود ثبتت الاوتاد
الاطناب، و اذا مال العمود و انكسر لم يثبت وتد و لا طنب.
امام باقر عليه السلام فرمود:
نماز ستون دين است، مثل آن همانند ستون خيمه است كه وقتى استوار باشد ميخها و
طنابها پا برجاست، و هرگاه ستون آن كج و شكسته شود هيچكدام از آنها استوار نمى
مانند.
بحار، ج 82، ص 218
حديث چهارم
نماز موجب رستگارى
قال رسول الله صلى الله عليه و آله:
خمس صلوات من حافظ عليهن كانت له نورا و برهانا و نجاة يوم القيامة.
رسول خدا صلى الله عليه و آله فرمود:
كسى كه بر نمازهاى پنجگانه محافظت و مراقبت نمايد اين نمازها براى او در قيامت،
نور و وسيله نجات او خواهد بود.
كنز العمال، ج 7، حديث 18862
حديث پنجم
نماز و نورانيت قلب
قال رسول الله صلى الله عليه و آله:
صلاة الرجل نور فى قلبه فمن شاء منكم فلينور قلبه.
رسول اكرم صلى الله عليه و آله فرمود:
نماز هر كس، نورى در دل اوست، پس هر كس خواست، قلبش را نورانى كند.
كنز العمال، ج 7، حديث 18973
حديث ششم
نماز ملاك قبولى اعمال
قال الصادق عليه السلام:
اول ما يحاسب به العبد الصلاة، فان قبلت قبل سائر عمله، و اذا ردت رد عليه سائر
عمله .
امام صادق عليه السلام فرمود:
نخستين چيزى كه از بنده حسابرسى مىشود نماز است، پس اگر نماز پذيرفته شد اعمال
ديگرش نيز پذيرفته مى شود، چنانچه نمازش رد شود بقيه اعمال او هم قبول نخواهد
شد.
وسائل الشيعه، ج 3، ص 22
حديث هفتم
نماز و روش انبياء
قال رسول الله صلى الله عليه و آله:
الصلاة من شرايع الدين، و فيها مرضاة الرب عز و جل، فهى منهاج الانبياء.
پيامبر گرامى صلى الله عليه و آله فرمود:
نماز از آداب (اوليه) دين است، و آن مايه خشنودى خدا، و راه و روش پيامبران
الهى است .
بحار، ج 82، 231
حديث هشتم
نماز پرچم اسلام
قال رسول الله صلى الله عليه و آله:
علم الاسلام الصلاة، فمن فرغ لها قلبه و حافظ عليها بحدها و وقتها و سننها فهو
مؤمن .
رسول خدا صلى الله عليه و آله فرمود:
نماز، پرچم اسلام است، مؤمن واقعى، كسى است كه دل به آن دهد و مراقب حدود و
آداب و وقت آن باشد.
كنز العمال، ج 7، حديث 18870
حديث نهم
نماز و كارآئى آن
قال الصادق عليه السلام:
ان ملك الموت يدفع الشيطان عن المحافظ على الصلاة و يلقنه شهادة ان لا اله الا
الله، و ان محمدا رسول الله فى تلك الحالة العظيمة.
امام صادق عليه السلام فرمود:
فرشته مرگ، شيطان را از كسى كه مراقب نماز است دور مى كند، و شهادت بر وحدانيت
خدا، و رسالت پيامبر را در هنگام هولناك مرگ به او تلقين مىكند.
وسائل الشيعه، ج 3، ص 19
حديث دهم
نماز و فرزندان
قال الباقر عليه السلام:
انا نأمر صبياننا بالصلاة اذا كانوا بنى خمس سنين، فمروا صبيانكم بالصلاة اذا
كانوا بنى سبع سنين.
امام باقر عليه السلام فرمود:
هنگامى كه فرزندان ما پنج ساله شدند دستور مىدهيم نماز بخوانند، پس شما هم
وقتى فرزندانتان به هفت سالگى رسيدند آنها را به نماز دستور دهيد.
وسائل الشيعه، ج 3، ص 12
فصل دوم: اهميت و فضيلت نماز
حديث يازدهم
ارزش نماز
قال الصادق عليه السلام:
صلاة فريضة خير من عشرين حجة و حجة خير من بيت مملو ذهبا يتصدق منه حتى يفنى او
حتى لا يبقى منه شىء.
امام صادق عليه السلام فرمود:
يك نماز واجب از بيست حج بهتر است، و يك حج از صدقه دادن خانه اى پر از طلا
بهتر است، آنگونه كه آن را صدقه دهند تا آنكه چيزى در آن نماند.
بحار، ج 82، 227
حديث دوازدهم
برترى نماز
قال اميرالمؤمنين عليه السلام:
اوصيكم بالصلاة و حفظها، فانها خير العمل و هى عمود دينكم.
اميرالمؤمنين عليه السلام فرمود:
شما را به نماز و مراقبت از آن سفارش مى كنم چونكه نماز برترين عمل و ستون دين
شماست .
بحار، ج 82، ص 209
حديث سيزدهم
اهميت نماز
قال النبى صلى الله عليه و آله:
ما من صلاة يحضر وقتها الا نادى ملك بين يدى الناس (ايها الناس) قوموا الى
نيرانكم التى اوقدتموها على ظهوركم فاطفئوها بصلاتكم.
پيامبر اكرم صلى الله عليه و آله فرمود:
هيچ گاه وقت نماز نمى رسد مگر اينكه فرشته اى در ميان مردم ندا مى دهد كه:
اى مردم بپاخيزيد و با نماز خود آتشهائى را كه برافروخته ايد خاموش كنيد.
بحار، ج 82، ص 209
حديث چهاردهم
بركات نماز
قال على عليه السلام:
ان الانسان اذا كان فى الصلاة فان جسده و ثيابه و كل شىء حوله يسبح.
على بن ابيطالب عليه السلام فرمود:
هنگامى كه انسان مشغول نماز است بدن و لباس و هر چه پيرامون اوست خدا را تسبيح
مى گويند .
بحار، ج 82، ص 213
حديث پانزدهم
جايگاه نماز
قال رسول الله صلى الله عليه و آله:
موضع الصلاة من الدين كموضع الرأس من الجسد.
رسول گرامى صلى الله عليه و آله فرمود:
جايگاه نماز در دين همانند سر است نسبت به بدن.
كنز العمال، ج 7، حديث 18972
حديث شانزدهم
نماز و پاكى روح
قال رسول الله صلى الله عليه و آله:
مثل الصلوات الخمس كمثل نهر جار عذب على باب احدكم يغتسل فيه كل يوم خمس مرات
فما يبقى ذلك من الدنس.
رسول خدا صلى الله عليه و آله فرمود:
نمازهاى پنجگانه همانند نهر آب گوارائى جلوى درب خانه شماست چنانكه كسى هر روز
خود را پنج بار در آن بشويد هيچگونه چركى باقى نماند. (يعنى كسى هم كه شبانه
روز نمازهاى پنجگانه را بخواند از آلودگيهاى روحى پاك مى شود) .
كنز العمال، ج 7، حديث 18931
حديث هفدهم
نماز و پيمان خداوند
عن رسول الله صلى الله عليه و آله:
قال الله تعالى: افترضت على امتك خمس صلوات و عهدت عندى عهدا انه من حافظ عليهن
لوقتهن ادخلته الجنة، و من لم يحافظ عليهن فلا عهد له عندى.
رسول خدا صلى الله عليه و آله فرمود:
خداوند متعال فرمود: [اى پيامبر] بر امت تو نمازهاى پنجگانه را واجب كردم و با
خود پيمان بستم كه هر كس مراقب آن نمازها و وقت آنها باشد او را به بهشت داخل
كنم و كسى كه مراقب آنها نباشد من تعهدى نسبت به او ندارم.
كنز العمال، ج 7، ح 18872
حديث هيجدهم
نماز و ياد خدا
عن الباقر عليه السلام قال:
ذكر الله لأهل الصلاة اكبر من ذكرهم اياه، الا ترى انه يقول: اذكرونى اذكركم.
(4)
امام باقر عليه السلام فرمود:
ياد خدا براى نماز خوانها بالاتر از ياد آنها از خدا است. آيا نمىبينى كه
خداوند مى فرمايد :
«مرا ياد كنيد تا شما را ياد كنم.»
بحار، ج 82، ص 199
حديث نوزدهم
نماز و رحمت خدا
قال على عليه السلام:
اذا قام الرجل الى الصلاة اقبل اليه ابليس ينظر اليه حسدا لما يرى من رحمة الله
التى تغشاه.
امام على عليه السلام فرمود:
هرگاه كسى به نماز مىايستد، شيطان حسودانه به او مى نگرد، بخاطر آنكه مى
بيند رحمت خدا او را فرا گرفته است.
بحار، ج 82، ص 207
حديث بيستم
نماز و ترك گناه
روى ان فتى من الانصار كان يصلى الصلاة مع رسول الله و يرتكب الفواحش، فوصف ذلك
لرسول الله صلى الله عليه و آله فقال: ان صلاته تنهاه يوما ما، فلم يلبث ان
تاب.
روايت شده كه جوانى از انصار با رسول خدا صلى الله عليه و آله نماز مى خواند و
مرتكب گناه هم مى شد، اين موضوع براى رسول خدا صلى الله عليه و آله بيان شد.
پيامبر اكرم صلى الله عليه و آله فرمود: نمازش روزى او را از گناهان باز خواهد
داشت، سپس طولى نكشيد كه توبه كرد.
بحار، ج 82، ص 198
فصل سوم: اهميت وقت نماز
حديث بيست و يكم
چگونه و چه وقت نماز بخوانيم؟
قال الصادق عليه السلام:
اذا صليت صلاة فريضة فصل لوقتها صلاة مودع تخاف الا تعود اليها.
امام صادق عليه السلام فرمود:
وقتى نماز واجب مى خوانى آنرا در وقت خودش چنان بخوان كه گويا ديگر هرگز به
نماز موفق نمى شوى.
محجة البيضاء، ج 1، ص 350
حديث بيست و دوم
اهميت وقت نماز
قال رسول الله صلى الله عليه و آله:
قال الله عز و جل: ان لعبدى على عهدا ان اقام الصلوة لوقتها ان لا اعذبه، و ان
ادخله الجنة بغير حساب.
رسول خدا صلى الله عليه و آله فرمود:
خداوند متعال مى فرمايد: من تعهدى نسبت به بنده ام دارم كه اگر نماز را در
وقتش بپا دارد او را عذاب نكنم و بى حساب او را به بهشت ببرم.
كنز العمال، ج 7، حديث 19036
حديث بيست و سوم
پيامبر صلى الله عليه و آله و نماز اول وقت
عن عائشة قالت:
كان رسول الله صلى الله عليه و آله يحدثنا و نحدثه فاذا حضرت الصلوة فكانه لم
يعرفنا و لم نعرفه اشتغالا بعظمة الله.
از عايشه نقل شده:
بارها اتفاق افتاد كه پيامبر صلى الله عليه و آله با ما مشغول صحبت بود، هنگامى
كه وقت نماز مى رسيد مشغول و متوجه عظمت خدا مى شد گويا هرگز ما را نمى
شناسند و ما هم او را نمىشناسيم.
محجة البيضاء، ج 1، ص 350
حديث بيست و چهارم
نماز در وقت
قال الصادق عليه السلام:
ان العبد اذا صلى الصلاة لوقتها، و حافظ عليها ارتفعت بيضاء نقية، تقول: حفظتنى
حفظك الله، و اذا لم يصلها لوقتها، و لم يحافظ عليها رجعت عليه سوداء مظلمة،
تقول: ضيعتنى ضيعك الله.
امام صادق عليه السلام فرمود:
هنگامى كه بندهاى سر وقت به نماز بايستد و مراقب آن باشد بصورت پارهاى نور
سفيد بالا مى رود و مى گويد: تو مرا حفظ كردى خدا تو را حفظ كند، ولى وقتى
نماز را در وقتش نخواند و مراقب آن نباشد آن نماز بصورت لكه سياه و تاريكى بر
مى گردد و مى گويد: مرا ضايع كردى خدا تو را ضايع نمايد.
محجة البيضاء، ج 1، ص 340
حديث بيست و پنجم
محبوبيت نماز در وقت
قال رسول الله صلى الله عليه و آله:
احب الأعمال الى الله الصلاة لوقتها، ثم بر الوالدين، ثم الجهاد فى سبيل الله.
رسول خدا صلى الله عليه و آله فرمود:
محبوبترين كارها نزد خدا عبارتست از: نماز در وقت، سپس نيكى به پدر و مادر، بعد
جهاد در راه خدا.
كنز العمال، ج 7، حديث 18897
فصل چهارم: سهل انگارى در نماز و ترك آن
حديث بيست و ششم
سبك شمردن نماز
قال رسول الله صلى الله عليه و آله:
ليس منى من استخف بصلاته لا يرد على الحوض لا و الله.
رسول اكرم صلى الله عليه و آله فرمود:
كسى كه نماز را سبك شمارد از من نيست و قسم بخدا او در حوض كوثر بر من وارد
نخواهد شد .
بحار، ج 82، ص 224
حديث بيست و هفتم
تحقير نماز
قال الصادق عليه السلام:
شفاعتنا لا تنال مستخفا بصلاته.
امام صادق عليه السلام فرمود:
شفاعت ما به كسى كه نمازش را سبك بشمارد نمى رسد.
بحار، ج 82، ص 227
حديث بيست و هشتم
تباه كردن نماز
قال النبى صلى الله عليه و آله:
لا تضيعوا صلاتكم فان من ضيع صلاته حشره الله مع قارون و فرعون و هامان.
پيامبر اكرم صلى الله عليه و آله فرمود:
نمازتان را تباه نكنيد، زيرا كسى كه نمازش را تباه كند خدا او را با قارون و
فرعون و هامان محشور كند.
بحار، ج 82، ص 202
حديث بيست و نهم
نماز ناقص و پيامبر صلى الله عليه و آله
قال الباقر عليه السلام:
بينا رسول الله صلى الله عليه و آله جالس فى المسجد اذ دخل رجل فقام فصلى فلم
يتم ركوعه و لا سجوده فقال صلى الله عليه و آله: نقر كنقر الغراب لئن مات هذا و
هكذا صلاته ليموتن على غير دينى.
امام باقر عليه السلام فرمود:
هنگامى كه رسول خدا صلى الله عليه و آله در مسجد نشسته بود مردى وارد شد و نماز
خواند، ولى ركوع و سجود آنرا بطور كامل انجام نداد، پيامبر صلى الله عليه و آله
فرمود: همانند كلاغ نوك زد، اگر او بميرد و نمازش چنين باشد با دين غير دين من
مرده است.
محجة البيضاء، ج 1، ص 340
حديث سى ام
سهل انگارى در نماز
قال رسول الله صلى الله عليه و آله:
الصلاة عماد الدين فمن ترك صلاته متعمدا فقد هدم دينه، و من ترك اوقاتها يدخل
الويل، و الويل واد فى جهنم كما قال الله تعالى: ويل للمصلين الذينهم عن صلاتهم
ساهون.
رسول گرامى اسلام صلى الله عليه و آله فرمود:
نماز ستون دين است، پس كسى كه عمدا نمازش را ترك كند دينش را خراب كرده است و
كسى كه به اوقات نماز اهميت ندهد داخل «ويل» خواهد شد و «ويل» محلى در جهنم
است. خداوند در قرآن فرمود: «ويل جاى كسانى است كه در نمازشان سهل انگارى
مىكنند.» (5)
بحار، ج 82، ص 202
حديث سى و يكم
نتيجه ترك نماز
قال رسول الله صلى الله عليه و آله:
لا تتركن الصلوة متعمدا فانه من ترك الصلوة متعمدا فقد برئت منه ذمة الله و
رسوله.
رسول خدا صلى الله عليه و آله فرمود:
نماز را عمدا ترك نكنيد، چون كسى كه آن را عمدا ترك نمايد از قلمرو خدا و رسول
او بيرون مى رود.
كنز العمال، ج 7، ح 19096
حديث سى و دوم
ترك نماز
قال رسول الله صلى الله عليه و آله:
من ترك صلوة لا يرجوا ثوابها، و لا يخاف عقابها، فلا ابالى أيموت يهوديا او
نصرانيا او مجوسيا.
رسول گرامى صلى الله عليه و آله فرمود:
كسى كه نماز را ترك نمايد در حاليكه نه اميد به پاداش آن دارد، و نه از عذاب آن
مى ترسد، من هم اهميت نمى دهم كه او يهودى بميرد يا نصرانى يا مجوسى.
بحار، ج 82، ص 202
حديث سى و سوم
ترك نماز و كفر
قال رسول الله صلى الله عليه و آله:
من ترك صلاته حتى تفوته من غير عذر، فقد حبط عمله، ثم قال: بين العبد و بين
الكفر ترك الصلاة.
پيامبر عظيم الشأن صلى الله عليه و آله فرمود:
كسى كه نماز را بدون عذر بجا نياورد تا وقتش بگذرد، اعمالش از بين مى رود، سپس
فرمود : فاصله بين بنده و كفر، ترك نماز است. (يعنى كسى كه نماز را ترك كند
كافر محسوب مى شود) .
بحار، ج 82، ص 202
حديث سى و چهارم
عاقبت ترك نماز
قال رسول الله صلى الله عليه و آله:
من ترك الصلاة متعمدا كتب اسمه على باب النار ممن يدخلها.
رسول اكرم صلى الله عليه و آله فرمود:
كسى كه نماز را عمدا ترك كند بر درب جهنم، نامش از دوزخيان نوشته مى شود.
كنز العمال، ج 7، ح 19090
فصل پنجم: آداب و شرائط پذيرش نماز
حديث سى و پنجم
نماز و شرائط پذيرش آن
قال الصادق عليه السلام:
قال الله تبارك و تعالى: انما اقبل الصلاة لمن تواضع لعظمتى، و يكف نفسه عن
الشهوات من اجلى، و يقطع نهاره بذكرى، و لا يتعاظم على خلقى، و يطعم الجايع و
يكسو العارى، و يرحم المصاب، و يؤوى الغريب.
امام صادق عليه السلام فرمود:
خداوند متعال فرمود: نماز كسى را مى پذيرم كه:
1 ـ در مقابل عظمت من فروتنى كند. 2 ـ از خواسته هاى نفسانى بخاطر من خود را
دور كند . 3 ـ روزش را با ياد من بپايان برد. 4 ـ بر بندگانم بزرگى نفروشد. 5 ـ
به گرسنه غذا دهد. 6 ـ برهنه را بپوشاند. 7 ـ به مصيبت ديده مهربانى كند. 8 ـ
غريب را پناه دهد.
حديث سى و ششم
ميزان قبولى نماز
عن ابى عبد الله عليه السلام قال:
من احب ان يعلم اقبلت صلاته ام لم تقبل، فلينظر هل منعته صلاته عن الفحشاء و
المنكر؟ فبقدر ما منعته قبلت منه.
امام صادق عليه السلام فرمود:
كسى كه دوست دارد بداند نمازش پذيرفته شده است يا نه؟ بايد ببيند آيا نمازش او
را از زشتيها و ناپاكى ها دور كرده است؟ پس به اندازهاى كه دور كرده باشد
همانقدر از نمازش پذيرفته شده است.
بحار، ج 82، ص 198
حديث سى و هفتم
نماز و ولايت اهل بيت عليهم السلام
قال رجل لزين العابدين عليه السلام: ما سبب قبولها؟
قال عليه السلام:
ولايتنا و البرائة من اعدائنا.
مردى از امام زين العابدين عليه السلام سئوال كرد: ملاك پذيرش نماز چيست؟
امام عليه السلام در پاسخ فرمود:
ولايت ما و برائت از دشمنان ما.
بحار، ج 84، ص 245
حديث سى و هشتم
نماز واجب و مستحب
قال الباقر عليه السلام:
ان العبد ليرفع له من صلاته نصفها و ثلثها و ربعها و خمسها فما يرفع له الا ما
اقبل عليها بقلبه و انما امروا بالنوافل ليتم لهم ما نقصوا من الفريضة.
امام باقر عليه السلام فرمود:
نمازى كه بنده بجا مى آورد، گاهى نصف و گاهى يك سوم و گاهى يك چهارم و گاهى يك
پنجم آن بالا برده مى شود، پس بالا برده نمى شود مگر آن نمازى كه با توجه
قلبى انجام گيرد . مردم مأمور به انجام نمازهاى مستحب شده اند تا نقص نماز
واجب آنها توسط مستحبات جبران شود.
الحقايق تأليف مرحوم فيض كاشانى، ص .219
حديث سى و نهم
نماز با اذان و اقامه
قال ابوعبد الله عليه السلام:
من صلى باذان و اقامة صلى خلفه صفان من الملائكة، و من صلى باقامة بغير اذان
صلى خلفه صف واحد من الملائكة.
قلت له: و كم مقدار كل صف؟ فقال: اقله ما بين المشرق و المغرب، و اكثره ما بين
السماء و الارض.
امام صادق عليه السلام فرمود:
كسى كه با اذان و اقامه نماز بخواند دو صف از فرشتگان پشت سر او به نماز مى
ايستند، و كسى كه با اقامه و بى اذان نماز بخواند يك صف پشت سرش نماز
مىگزارند. راوى سؤال كرد : مقدار هر صف چقدر است؟ امام فرمود: حداقل آن از
مشرق تا مغرب و حداكثر آن بين زمين و آسمان است.
وسائل الشيعه، ج 4، ص 620
حديث چهلم
نماز و دعا
قال ابو عبد الله عليه السلام:
ان الله فرض عليكم الصلوات الخمس فى افضل الساعات، فعليكم بالدعاء فى ادبار
الصلوات .
امام صادق عليه السلام فرمود:
خداوند نمازهاى پنجگانه را در بهترين ساعتها بر شما واجب كرد. بنابراين پس از
نمازها (كه در بهترين وقتها انجام مى گيرد) دعا كنيد.
خصال، ج 1، ص 278
پى نوشتها
1 ـ توضيح المسائل حضرت امام خمينى (ره) ص 99
2 ـ زيبايى اين حديث در اين است كه پيامبر گرامى اسلام صلى الله عليه و آله اين
تقسيم بندى را از قرآن استفاده كرده و آيات مربوط به هر گروه را هم بيان
فرموده است.
3 ـ المواعظ العدديه، باب چهارم ص 122
4 ـ بقره / 152
5 ـ سوره ماعون / 4
