حجة الوداع " آخرين سفر
پيامبر ( ص ) به مکه "
چند ماه از عمر پربار پيامبر عاليقدر اسلام (ص ) باقی نمانده بود. سال دهم هجرت
بود. پيامبر (ص ) اعلام فرمود: مردم برای انجام مراسم عظيم حج آماده شوند. بيش
از صد هزار نفر گرد آمدند. پيامبر مکرم (ص )، با پوشيدن دو پارچه سفيد، از مسجد
شجره در نزديک مدينه احرام بست و مسلمانان نيز همچنين .
صدای گوش نواز: لبيک اللهم لبيک ، لا شريک لک لبيک ، در
فضا طنين انداز شد. هزاران نفر اين ندای ملکوتی پيامبر (ص ) را تکرار مي کردند.
شکوه عظيمی بود: وحدت اسلامي ، برابری و برادری تبلور يافت . پيامبر مکرم (ص )،
برای اولين و آخرين بار مراسم و مناسک حج را، به مسلمانان آموخت . اين سفر بزرگ
نمايشگر ثمرات بزرگ و تلاشهای چند ساله پيغمبر اکرم (ص ) بود که جان و مال و
زندگی خود را، خالصانه در راه تحقق آرمانهای اسلامی و فرمانهای الهی بذل کرد، و
پيامهای الهی را به مردم جهان رسانيد. پيامبر (ص ) در سرزمين عرفات - پس از
نماز ظهر و عصر - هزاران نفر از مسلمانان پاک اعتقاد را، مخاطب ساخته چنين
فرمود:
"ای مردم ! سخنان مرا بشنويد - شايد پس از اين شما را
در اين نقطه ملاقات نکنم - ای مردم ، خونها و اموال شما بر يکديگر تا روزی که
خدا را ملاقات نمائيد مانند امروز و اين ماه ، محترم است و هر نوع تجاوز به
آنها، حرام است ".
سپس مردم را به برابری و برادری فراخواند و به رعايت
حقوق بانوان سفارش کرد و از شکستن حدود الهی بيم داد و از ستمکاری و تجاوز به
حقوق يکديگر بر حذر داشت و به تقوی توصيه کرد.
در صحنه غدير خم
وقتی پيامبر اکرم (ص ) و دهها هزار نفر در بازگشت به مدينه به محلی به نام غدير
خم رسيدند، امين وحي ، جبرئيل بر پيامبر (ص ) وارد شد و پيام الهی را بدين صورت
به پيامبر (ص ) ابلاغ کرد:
"ای پيامبر، آنچه از سوی خداوند فرستاده شده به مردم برسان و اگر پيام الهی را
مردم نرسانی رسالت خود را تکميل نکرده اي ، خداوند تو را از شر مردم حفظ مي
کند".
مردم مي پرسيدند آن چه چيزی است که کامل کننده دين است
و بی آن ، دين حق کامل نيست ؟ آن آخرين اقدام پيامبر (ص ) است برای تعيين خط
وصايت و امامت . پيامبر (ص ) بايد - به امر خدا - تکليف مردم را پس از خود معين
کند.
در زير آفتاب سوزان و در روی رملها و شنهای داغ بيابان
، ضمن خطبه بلندي ، پيامبر (ص )، حضرت علی (ع ) را، به عنوان "ولي " و "جانشين
" خود، به مردم معرفی فرمود، و به ويژه اين جمله را - که محدثان شيعه و سنی همه
نقل کرده اند - گفت :
من کنت مولاه فعلی مولاه ...
مردم در آن روز که هجدهم ماه ذيحجه بود، با حضرت علی (ع
) بيعت کردند. دو ماه و چند روز بعد، در اواخر صفر سال يازدهم هجري ، پيغمبر
اکرم (ص ) در مدينه چشم از جهان فروبست و در جوار مسجدی که خود ساخته بود مدفون
شد. اين قبر منور، امروز زيارتگاه نزديک به يک ميليارد مردم مسلمان جهان است .
قرآن و عترت
حديثی از پيامبر گرانقدر اسلام (ص ) نقل شده است بدين صورت :
"انی تارک فيکم الثقلين ما ان تمسکتم بهما لن تضلوا: کتاب الله و عترتی اهل
بيتي ".
يعني : من در ميان شما دو چيز گرانبها مي گذارم ، تا از
آن دو پيروی نماييد، هرگز گمراه نمي شويد. اين دو چيز گرانبها عبارتند از: کتاب
خدا (قرآن ) و عترتم (اهل بيت من ) .
قرآن
قرآن شامل آياتی است که در مدت 23سال بتدريج بر حضرت محمد (ص ) نازل شده است .
قرآن شامل 114سوره کوتاه و بلند و نزديک 6400آيه است . همه سوره های قرآن با
(بسم الله الرحمن الرحيم ) آغاز مي شود، جز سوره "برائة " يا "توبه ". تنظيم
آيات قرآن بر مبنايی است که شخص پيامبر اکرم (ص ) دستور فرموده است .
سوره هايی که در مکه نازل شده "مکي " و آنها که در
مدينه نازل شده است "مدني " ناميده مي شود. هر سوره ، نامی دارد که آن نام ، در
متن سوره آمده است ، مانند: نحل ، بقره ، علق و... به محض اين که يک سوره يا يک
آيه يا چند آيه بر پيغمبر (ص ) نازل مي شد افراد مورد اعتمادی که به آنها
"نويسندگان وحي " می گفتند، آيات را مي نوشتند. معروفترين آنها عبارتند از: علی
بن ابيطالب (ع ) - عبد الله بن مسعود - زيد بن ثابت - معاذ بن جبل - ابی بن کعب
و...، امتياز قرآن بر ديگر
کتابهای آسمانی اينست که ، در قرآن کوچکترين تحريف و تغييری وارد نشده است .
قرآن معجزه باقيه و هميشگی پيامبر اکرم (ص ) است . در
چند جای قرآن بصراحت آمده است که اگر در قرآن شک و ترديد داريد چند سوره ، حتی
يک سوره کوچک که سه آيه است ، مانند آن را بياورند که هرگز دشمنان اسلام به
چنين کاری توفيق نيافته و نخواهند يافت .
قرآن فقط از جهت لفظ و فصاحت و شيوايی معجزه نيست ،
بلکه از جهت معنی و دارا بودن احکام و نظامات استوار و قوانين ابدی نيز معجزه
است - هر چه علم بشر پيشرفت کند و پرده از اسرار جهان برگرفته شود، رمز جاودانی
اسلام و قرآن روشنتر خواهد شد - قرآن تاکنون به بيش از صد زبان دنيا و به فارسی
و انگليسی و فرانسوي ، چندين بار ترجمه شده است . در قرآن بيش از همه چيز، به
پرستش خدای واحد و صفات جلال و جمال خداوند و عظمت دستگاه آفرينش و سير در آفاق
و عوالم طبيعی و مطالعه در احوال گذشتگان و قوانين و احکام عبادي ، اجتماعی و
قضائی و
روز رستاخيز و سرگذشت انبيا بزرگ الهی و پند گرفتن از زندگانی اقوام گذشته توجه
داده شده است .
برای اينکه بتوانيم به لطف ظاهر و باطن عميق قرآن پی
ببريم بايد - در درجه اول - با زبان فصيح و بليغ قرآن آشنا شويم . قرآن
راهنمايی است راستگو، پايدار و خيرخواه .
عترت يا اهل بيت
همان علی (ع ) و فرزندان پاک گوهرش و نيز فاطمه زهرا (س ) دختر بسيار عزيزو
فداکار پيامبر اکرم (ص ) است که از طرف پدر بزرگوار خود به (ام ابيها) يعنی
مادر پدرش ملقب گرديد. علی (ع ) وصی و جانشين و امامی است که بارها پيامبر (ص )
او را جانشين خود و در حکم هارون نسبت به موسی (ع ) معرفی مي فرمود و فرزندانی
که از صلب علی (ع ) و بطن پاک فاطمه زهرا (س ) به وجود آمدند و آخر آنها به
حضرت مهدی موعود (عج ) ختم مي شود همه معصوم و از رجس و گناه بدورند. اولاد
ديگر از اين شجره طيبه نيز بسيارند و در همه جا و همه وقت منشا خير و برکت و
فضل و فضيلت بوده و هستند.
زنان پيامبر (ص)
پيامبر اکرم (ص ) در طول عمر نه زن داشته است و اين امر زاييده اوضاع و احوال
جامعه آن روز و موقعيت شخصی آن حضرت بوده است . پيش از اسلام تعدد زوجات به نحو
گسترده و نامحدودی در ميان اقوام مختلف رواج داشته است . بعدها اسلام تا چهار
زن را اجازه داد، آن هم به شرطبرقراری عدالت بين آنان .
مي دانيم که پيامبر (ص ) تا 25سالگی زن نگرفت و در
25سالگی با خديجه (س ) که 15سال از پيامبر (ص ) بزرگتر بود ازدواج کرد و در
حدود 25سال تنها با خديجه بود. پس از فوت خديجه (س ) با زن بيوه ديگری به نام
سوده ازدواج کرد. سپس با عايشه ازدواج فرمود. زنان ديگری که پيغمبر (ص ) گرفت ،
به غير از سوده ، همه بعد از عايشه بودند و همه اينها بيوه زن و بزرگسال بودند.
پيامبر حق و عدالت و نوبت را درباره آنها کاملا رعايت مي فرمود و با همه به
مهربانی رفتار مي کرد.
زنانی که پيغمبر اکرم (ص ) مي گرفت ، يا از بيوه زنانی
بودند بی سرپرست که شوهرشان در جنگ شهيد شده بودند، يا از اسيران جنگی بودند که
در خانه پيغمبر (ص ) با نهايت احترام زندگی مي کردند. ازدواجهای پيغمبر (ص )
عموما و بخصوص در ده سال آخر عمر، جنبه اجتماعی و تحبيب قلوب داشته است و
خويشاوندی با قبيله ها برای پيوند داشتن با کسانی که مسلمان شدن آنها موجب
تقويت اسلام و مسلمين بوده است .
برخلاف آنچه برخی از دشمنان اسلام يا مستشرقين خارجی
گفته اند، به هيچ وجه نظر پيامبر (ص )، مسائل جنسی و لذت جويی نبوده است -
بخصوص که پيامبر اکرم (ص ) بنابر آنچه در قرآن آمده است ، يک ثلث و گاهی دو ثلث
از شب را به عبادت و تلاوت قرآن مي گذراند - و روزها نيز در مسائل اجتماعی و
جنگها اشتغالات فراوان داشته است ، و اين ازدواجها در سن جوانی نبوده است .
رفتار و خلق و خوی
پيامبر (ص)
خداوند در حق رسول مکرمش محمد بن عبد الله (ص ) مي فرمايد: "انک لعلی خلق عظيم
. براستی که بر خلق عظيمی هستي " (سوره قلم آيه 4)
بنده ناتوانی چه مي تواند در حق پيامبری که سراپا فضيلت و رحمت و منبع خير و
نيکی و بزرگواری است بگويد؟ آنچه مي گويم قطره ای است از دريا.
خوی پيامبر (ص ) و رفتار آن بزرگوار و کردار آن حضرت ،
سرمشق مسلمين و بلکه نمونه عالی همه انسانها است و در حقيقت تجسم اسلام .
پيغمبر (ص ) به همه مسلمانان با چشم برادری و با نهايت مهر و محبت رفتار مي
کرد. آن چنان ساده و بی پيرايه لباس مي پوشيد و بر روی زمين مي نشست و در حلقه
ياران قرار مي گرفت که اگر ناشناسی وارد مي شد، نمي دانست پيغمبر (ص ) کدام است
. در عين سادگي ، به نظافت لباس و بدن خيلی اهميت مي داد. وضوی پيامبر (ص )
هميشه با مسواک کردن دندانها همراه بود. از استعمال عطر دريغ نمي فرمود. هميشه
با پير و جوان مؤدب بود. هميشه در سلام کردن پيش دستی مي کرد. تبسم نمکينی
هميشه بر لبانش بود، ولی از بلند خنديدن پرهيز داشت . به عيادت بيماران و تشيع
جنازه مسلمانان زياد
مي رفت . مهمان نواز بود. يتيمان و درماندگان را مورد لطف خاص قرار مي داد. دست
مهر بر سر يتيمان مي کشيد. از خوابيدن روی بستر نرم پرهيز داشت و مي فرمود:
"من در دنيا همچون سواری هستم که ساعتی زير سايه درختی استراحت کند و سپس کوچ
کند".
با همه مهر و نرمی که با زيردستان داشت در برابر دشمنان
و منافقان بسيار شدت عمل نشان مي داد. در جنگها هرگز هراسی به دل راه نمي داد و
از همه مسلمانان در جنگ به دشمن نزديکتر بود. از دشمنان سرسخت مانند کفار قريش
در فتح مکه عفو فرمود و آنها هم مجذوب اخلاق پيامبر (ص ) شدند و دسته دسته به
اسلام روی آوردند.
از زر و زيور دنيا دوری مي کرد. اموال عمومی را هرچه
زودتر بين مردم تقسيم مي کرد و با آن که فرمانروا و پيامبر خدا بود، هرگز سهمی
بيش از ديگران برای خود برنمي داشت . براستی آن وجود مقدس مظهر و نمونه و سرمشق
برای همگان بود.
منبع:
سايت تبيان
