درخصوص حضرت ولي عصر و صاحب الامر(ع ) محرم غيب و امين اسرار خداوند متعال
به آنچه مورد رضايت خداوند است كه در حق ايشان بيان شود متوسل مي شويم .
بعضي از عباراتي كه در شان آن بزرگوار(ع ) وارد شده فهم و تصور اعماقشان دشوار
است . مثل اين فراز از دعاي ندبه :
بنفسي انت من عقيد عزج لايسامي 1.
يعني خداي متعال مقامي را به تو اعطا نموده كه با آن مقام به قله عزتي رسيده اي
كه هيچ كس را توان رسيدن به آن نيست يا مقام هيچ كس نمي تواند با آن برابري
كند.
درك اين جمله منوط به درك مفهوم امامت و درك اين مطلب است كه امام مهدي (ع ) كه
امامت به او ختم مي شود كيست
تمام عالم منتظر وجود حضرت آدم و فرزندان او بود و سر آن در كلام خداوند متعال
نهفته است كه :
اني اعلم ما لاتعلمون 2.
من چيزي را مي دانم كه شما نمي دانيد.
و تمام بني آدم منتظر نبوت و رسالت پيامبران بودند زيرا رسالت پيامبران تعليم و
تربيت بني آدم و راهبري آنها تا رسيدن به نهايت كمالشان بود.
و تمام پيامبران و رسولان و رسالت آنان انتظار خاتم انبيا(ص ) بوده است ; به
دليل اينكه تربيت انسان ها و رسيدن آنها به كمال فقط با رسالت آن بزرگوار محقق
مي شد و به ثمر مي رسيد.
اما عجيب تر و بزرگ تر اين است كه خاتم پيامبران خود به آمدن حضرت مهدي (ع )
خاتم امامان و تحقق دهنده اهداف رسالت چشم دوخته بود.
اگر اين مسئله را بفهمي خواهي فهميد ولي عصرو امام زمان صلوات الله عليه كيست .
امام زمان (ع ) غيب مخصوص خداوند
از امام صادق (ع ) در مورد تفسير اين آيه سوال شد :
الم . ذلك الكتاب لاريب فيه هدي للمتقين . الذين يومنون بالغيب و يقيمون الصلاه
و مما رزقناهم ينفقون 3.
الف لام ميم . اين است كتابي كه در (حقانيت ) آن هيچ ترديدي نيست (و) مايه
هدايت تقواپيشگان است . آنان كه به غيب ايمان مي آورند و نماز را برپا مي دارند
و از آنچه به ايشان روزي نموده ايم انفاق مي كنند.
آن حضرت (ع ) در جواب فرمودند :
مراد از متقون همان شيعيان حضرت علي (ع ) هستند و مراد از « غيب » همان حجت
غائب (ع ) است . و گواه آن فرموده خداوند متعال است كه مي فرمايد :
و يقولون لولا انزل عليه آيه من ربه فقل انما الغيب لله فانتظروا اني معكم من
المنتظرين 4. و5
و (كافران ) مي گويند چرا آيتي (نشانه اي ) از پروردگارش براي او نازل نمي شود;
پس بگو همانا غيب مخصوص خداست پس منتظر باشيد كه ما نيز از منتظران هستيم .
در جايي كه امام صادق (ع ) اينگونه استدلال مي كنند كه نوابغ بشريت بايد عقل
خود را به كار بيندازند و در اعماق كلام آن حضرت به تفكر بنشينند امام صادق (ع
) در اين مورد به كلام خداوند استدلال مي كنند. :
و يقولون لولا انزل ...
معناي اين استدلال اين است كه نزول آيه از سوي خداوند امري است قطعي و تحقق
يافته و خداوند به پيامبرش امر نموده است كه منتظر آن باشد. و اين آيه مورد
انتظار از غيب است و مختص به خداوند متعال ; فقل انما الغيب لله .
بنابراين به خاتم انبيا اولين شخصيت عالم وجود و عصاره خلقت و بعثت امر شده است
كه مردم را به آيه غيب وعده دهد. آيه اي كه به دست فرزند موعودش (ع ) تحقق مي
يابد و به آنها بگويد :
اني معكم من المنتظرين .
وجود عالم از ابتدا تا انتها در انتظار آمدن پيامبر خدا بود و او خود نيز در
انتظار آمدن مهدي موعودش (ع ). اين است همان امام مهدي (عج ) كه تمامي آنچه
دنيا آن را از دست داده در وجود او پيداست . او همان كسي است كه تمام پيامبران
از آدم تا خاتم چشم به او دوخته اند.
ياران امام مهدي (ع ) برادران پيامبر
اين همان مقام بزرگ و منزلت عظيم است كه حديثي معتبر كه هيچ شكي در سند آن نيست
برآن دلالت مي كند; رسول خدا(ص ) خاتم الانبيا و سيد رسولان منتظر نواده خويش
مهدي موعود(عج ) است و ديدار اصحاب او را آرزو مي كند و مي فرمايد :
چقدر دوست دارم برادران خود را ببينم .
و يا اينكه مي فرمايند : آه كه چقدر مشتاق ديدن برادران خود هستم .
اصحاب به ايشان عرض كردند : آيا ما برادران شما نيستيم فرمودند :
شما ياران من هستيد و برادرانم كساني هستند كه هنوز نيامده اند.
اصحاب عرض كردند كه : اي رسول خدا! چگونه آن دسته از امت خود را كه هنوز نيامده
اند مي شناسيد حضرت فرمودند :
اگر كسي در بين يك گله اسب اسبي ممتاز و بي نظير داشته باشد آيا مي تواند او را
به راحتي بشناسد يا خير
عرض كردند : بله مي تواند. سپس پيامبر(ص ) فرمودند :
برادران من نيز در روز قيامت نوري دارند كه آنها را از ديگران جدا مي كند و من
پيش از آنها وارد حوض مي شوم . و اما آگاه باشيد كه عده اي هم هستند كه از كنار
حوض من رانده مي شوند همچنان كه شتر گمراه رانده مي شود. آنها را خطاب مي كنم :
آيا شتاب نمي كنيد گفته مي شود : آنها بعد از تو تغيير كردند و من مي گويم :
دور شويد دور شويد6.
خادم امام زمان (ع ) باشيد
خادم اين و آن نباشيد. آيا مي خواهيد خادم كسي باشيد كه با اندك قدرتي كه به
دست مي آورد خود و شخصيت و تعادل خود را فراموش مي كند بلكه خادم كسي باشيد كه
خداوند به بركت وجود او آسمان را از فرو افتادن بر زمين نگاه مي دارد.
قدر خودتان را بدانيد و شخصيت والاي خود را به قيمتي ارزان نفروشيد. خود را به
خدا بفروشيد به قرآن و به صاحب الزمان (ع ). انسان چگونه مي تواند عاشق خدا شود
در حالي كه عشق ديگري او را احاطه كرده است يا چگونه مي تواند عاشق صاحب الزمان
(ع ) شود در حالي كه عاشق كس ديگري غير از امام زمان (ع ) است
مزاج عشق بس مشكل پسند است
قبول عشق بر طاق بلند است
يعني اينكه يكي از صفات عشق تكبر آن است كه در قبول عاشق حقيقي بسيار سخت گيري
مي كند. هيچ گاه « عدم » را شريك « وجود » قرار ندهيد و هيچ گاه معدوم را با
موجود تركيب نكنيد.
با وجود نور وارد تاريكي نشويد و خود را وقف امام زمان (ع ) كنيد. امام باقر(ع
) به عبدالحميد واسطي فرمودند :
آيا فكر مي كني كسي كه خود را وقف خداي عزوجل كند خداوند براي او هيچ گشايشي
قرار نمي دهد البته . والله خدا براي او فرج و گشايش قرار مي دهد. خداوند رحمت
كند بنده اي راكه خودش را وقف ما كند خداوند رحمت كند بنده اي كه امر ما را
احيا نمايد.
عبدالحميد مي گويد سوال كردم : اگر قبل از درك حجت قائم (عج ) بميرم چه فرمودند
:
كسي كه بگويد اگر قائم آل محمد(ع ) را درك مي كردم هر آينه او را ياري مي نمودم
مثل كسي است كه در كنار او شمشير مي زند بلكه مثل كسي است كه در ركاب ايشان به
شهادت مي رسد3. اگر قدم به قدم در اين مسير پيش برويد شما از مخلصان هستيد و نه
مشركان . به دو كلمه اكتفا كنيد :
حي و قيوم و منزهي كه وجود عالم از اوست ; و كسي كه عالم وجود به خاطر اوست ;
كه همان صاحب الزمان ارواحناله الفداست . به غير از اين دو چيز قابل ذكري وجود
ندارد. اگر خودتان را وقف اين دو نماييد از مصاديق اين حديث شريف مي شويد كه از
امام صادق (ع ) نقل شده كه ايشان فرمودند : روزي رسول خدا(ص ) در بين جمعي از
اصحاب خود دوبار فرمودند : « خدايا ديدار برادرانم را نصيبم كن . » اصحابي كه
دور حضرت بودند گفتند : اي رسول خدا آيا ما برادران شما نيستيم حضرت فرمودند :
خير شما ياران من هستيد; و برادران من قومي هستند كه در آخرالزمان به من ايمان
مي آورند در حالي كه مرا نديده اند. خدا اسامي آنها و پدران آنها را قبل از
آنكه آنها را از صلب پدرانشان و رحم مادرانشان خارج نمايد به من آموخته است .
آنها كساني هستند كه پايداريشان بر دين خود از راه رونده برخار مغيلان و از
نگهدارنده آتش سوزان در دست بيشتر است . آنها در ظلمات چراغ هاي هدايت اند و
خداوند آنها را از هر فتنه اي در زمين پر از ظلمت نجات مي دهد10.
اين عبارت را پيامبر دوبار فرموده اند نه يك بار. اين جمله از كسي است كه نفسش
نگاهش كلامش با عالم وجود برابري مي كند. اصحاب سوال مي كنند كه آيا ما برادران
شما نيستيم مي فرمايند : خير شما اصحاب من هستيد و برادرانم غير از شمايند.
روح من فداي شما اي صاحب الزمان (عج ) اي مرد خدايي ! تو كيستي كه شاگردان مكتب
تو كساني كه تو آنها را تربيت نموده اي و خادماني كه شرف خدمت در حضور تو را
دارند به مقامي مي رسند كه برادران پيامبر به شمار مي روند تا جايي كه پيامبر
آرزوي ديدار و گفت وگوي با آنان را دارد. چه سري در وجود تو نهفته است كه از آن
در وجودشان دميده اي ;اي غيب پنهان خداوند واي راز سربسته حق !
اين چه معدني است در وجود تو و اين چگونه تربيتي است كه آنها را دردينشان سرسخت
تر از كسي قرار مي دهد كه در شب تار تيغ هاي خار مغيلان دست او را مي برند اما
او هيچ اعتنايي به آن نمي كند يا سرسخت تر از كسي كه آتش گداخته را در دست مي
گيرد و هيچ توجهي به سوختن دست خود ندارد اين چه درجه اي از ايمان است كه سبب
اشتياق پيامبر به ديدار آنان شده است .
آنها عصاره عالم خلقت و ثمر درخت نبوت و امامت اند
كساني كه امام (ع ) در غيبت خود آنها را تربيت كرده است . كساني كه با صبر خود
امتحانات الهي را پشت سرگذاشته اند و به مقام برادري پيامبر نايل شده اند كه
مقامي بس عظيم است و بعد از مقام معصومين (ع ) قرار دارد. اگرچه اين مقام آنها
به درجه مقام اخوت اميرمومنان حضرت علي (ع ) با پيامبر اكرم (ص ) نمي رسد. آنها
كساني اند كه با صبر خود و وقف خود براي خدا و رسول او و حجت او به اين مقام
بلند دست يافته اند.
عصر غيبت عصر آزمايش
اينگونه است كه عصر غيبت عصر امتحان و آزمايش است . عصري است كه در آن گوهرهاي
پنهان با انواع امتحانات الهي آشكار مي شوند.
عبدالرحمان بن سيابه از امام صادق (ع ) نقل كرد كه ايشان فرمودند :
چگونه خواهد بود حالتان وقتي كه بي امام هادي و راهنما شويد بعضي از بعضي ديگر
تبري مي جويند در آن زمان است كه از يكديگر جدا شده پالايش و غربال مي شويد و
در آن هنگام « تميزون » (متمايز مي شويد).
و اين مرحله نخست است كه اشاره دارد به مرحله جدا شدن خبيث از طيب .
و مرحله دوم « تمحصون » (پالايش مي شويد); مانند پالايش سنگ معدن مثل طلايي كه
ذوب مي كنند و سپس به آن موادي مي افزايند تا ناخالصي هايش جدا شود.
و مرحله سوم « تغربلون » (غربال مي شويد); مانند غربال كردن گندم براي جداكردن
گندم هاي تلخ و ضعيف كه از غربال به پايين مي افتند.
در روايتي از شيخ طوسي است كه وقتي امام به اين جا رسيدند آن را سه بار مطرح
كردند;
لايكون فرجنا حتي تغربلوا ثم تغربلوا ثم تغربلوا يقولها ثلاثا حتي يذهب الله
تعالي الكدر ويبقي الصفو.
فرج ما نخواهد رسيد مگر آنكه غربال شويد و غربال شويد و غربال شويد تا جايي كه
خداوند متعال آلودگان را از پاكان جدا نمايد.
يعني اين غربال مومنان در نزديكي زمان ظهور سه بار اتفاق خواهد افتاد11.
و مرحله غربال سخت ترين اين مراحل است .
اين همان راه و مسيري است كه رسول خدا(ص ) در امت خود انتظار آن را دارد. و اين
همان تكامل است كه خداي متعال با قوانين و سنت هاي خود در آزمايش امت ها انبيا
و امامان (ع ) قرار داده است تا درخت بشريت در سايه دولت عدل الهي به ثمر
بنشيند. اين از اسرار غيبت است كه خداي متعال براي خاتم امامان از عترت
پيامبر(ص ) تقدير نموده است .
اين همان (امام ) غايبي است كه خداوند او را مظهر غيب و شهادت خود قرار داده
است . او در غيبت خود مظهر غيب الغيوب است و وقتي كه ظهور نمايد خداوند او را
مظهر شهادت (احقاق كننده هر حقي و باطل كننده هر باطلي ) قرار مي دهد. اين چه
قدرتي است كه خداوند به او عطا مي كند و به وسيله او هر حقي را احقاق مي كند و
هر باطلي را باطل مي نمايد.
سلام خدا بر تواي نهايت آرزوها;
المنتهي اليه مواريث الانبيا ولديه موجود آثار الاصفيا الموتمن علي السر والولي
للامر12.
(كسي كه ) تمام مواريث پيامبران به او رسيده و آثار برگزيدگان نزد او مي باشد;
امين بر اسرار (الهي ) و ولي امر (پروردگار).
فرازي از ميراث هاي انبيا را بخوانيد تا خبرش را
دريابيد; و در آن باره خداوند مي فرمايد :
و اذ قال ربك للملائكه اني جاعل في الارض خليفه قالوا اتجعل فيها من يفسد فيها
و يسفك الدما و نحن نسبح بحمدك و نقدس لك قال اني اعلم ما لاتعلمون و علم آدم
الاسما كلها ثم عرضهم علي الملائكه فقال انبئوني باسما هولا ان كنتم صادقين 13.
و چون پروردگار تو به فرشتگان گفت : من در زمين جانشيني خواهم گماشت (فرشتگان )
گفتند : آيا كسي را در آن مي گماري كه در آن فساد انگيزد و خون ها بريزد و حال
آنكه ما با ستايش تو (تو را) تنزيه مي كنيم و به تقديست مي پردازيم ; فرمود :
من چيزي مي دانم كه شما نمي دانيد. و (خدا) همه (معاني ) نام ها را به آدم
آموخت سپس آنها را برفرشتگان عرضه نمود و فرمود : اگر راست مي گوييد از اسامي
اينها به من خبر دهيد.
سپس اين امر به صحيفه هاي آدم و ادريس و نوح پيراهن ابراهيم عصاي موسي انگشتر
سليمان كمال موسي و جلال و شكوه عيسي و صبر ايوب مي رسد و ادامه مي يابد تا به
ميراث حضرت محمد(ص ) كه همان قرآن منزل است مي رسد.
سلام بر تواي حافظ اسرار پروردگار جهانيان سلام بر تو يابن رسول الله ما به تو
ظلم كرديم ; ما به شما اهل بيت (ع ) ظلم كرديم در حالي كه هرچه ما داريم از
شماست به بركت وجود شما اهل بيت خلايق روزي داده مي شوند و به بركت وجود شما
زمين و آسمان ثبات دارند. ما شعار خدمت به شما را سر داديم اما بيشتر از آنكه
در خدمت شما باشيم كمر به خدمت ديگران بستيم بلكه ما به شما بي احترامي كرديم .
اما كرم شما اهل بيت (ع ) حد و مرز ندارد بابت گذشته ما عفو خود را شامل حالمان
كنيد و عنايت خود را شامل حالمان كنيد تا خدا ما را براي خدمت به شما در
باقيمانده عمر قبول فرمايد. ما اميدواريم كه چشم عنايتي به ما بيفكنيد از آن
نگاه هايي كه دنيا را متحول مي كند. تو همان كسي هستي كه به وسيله او :
اشرقت الارض بنور ربها14.
و زمين به نور پروردگارش روشن گردد.
پس چه مي شود اگر تاريكي هاي وجود ما را به روشنايي خود بزدايي و تو همان كسي
هستي كه خداي عزوجل درباره اش فرموده است :
اعلموا ان الله يحيي الارض بعد موتها15.
بدانيد همانا خداوند زمين را پس از مرگش زنده مي گرداند.
پس با آنچه خداي متعال به تو ارزاني داشته قلب هاي ما را زنده كن .
پروردگارا! بر خليفه و حجت خود درود فرست به اندازه اي كه در حيطه علم توست
درودي بي پايان تا تداوم ملك تو و ما را از اعوان و انصار و شيعيان و پيروان او
قرار بده .
و آخر دعوانا ان الحمدلله رب العالمين .
پي نوشت ها :
1. محدث قمي مفاتيح الجنان دعاي ندبه
.
.2 سوره بقره (2 ) آيه .30
.3 سوره بقره (2 ) آيه 3 ـ.1
.4 سوره يونس (10 ) آيه .20
.5 شيخ صدوق كمال الدين و تمام النعمه ج 2 ص 340 ; نيز تاويل الآيات ج 1 ص .31
.6 صفار بصائر الدرجات ص 104 و در صحيح مسلم النيسابوري : ج 1 ص .150
.7 سوره بقره (2 ) آيه .185
.8 سوره قدر(97 ) آيه 4 ـ.1
.9 المحاسن البرقي : ج 1 ص .173
.10 صفار همان ص 104 ; عباس بن معروف از طريق نجاشي و او از طريق حماد بن عيسي
و او از كساني است كه و حمادبن عيسس از ابي الجارود به توفيق شيخ مفيد(ره )
مورد وثوق است و او نيز از ابوبصير نقل كرده اند.
.11 الامامه و التبصره ص 130 ; نيز : شيخ طوسي الغيبه ص 339 ; قرب الاسناد ص
369 ; كليني اصول كافي ج 1 ص 370 و ج 8 ص .67
.12 محدث قمي همان زيارت حضرت صاحب الاعمر(ع ) .
.13 سوره بقره (2 ) آيه 30 ـ.31
.14 سوره زمر(39 ) آيه .69
.15 سوره حديد(57 ) آيه .17
اين سخنراني در تاريخ 14 شعبان 1420 ق . ايراد
شده است ; متن عربي برگرفته از : الحق المبين في معرفه المعصومين علي كوراني
منبع:
ماهنامه موعود شماره 57
