اين دعائي است كه وجود مبارك امام سجاد ، زين العابدين (سلام الله عليه) در تمام سحرهاي ماه مبارك رمضان اين دعا را مي خواندند . شايسته است پيروان عترت طاهرين تأسّي كنند و در سحرها بيدار باشند و اين دعاي نوراني را قرائت كنند . اين دعا در جوامع روائي و حديثي ما‌ آمده است . در مصباح كَفعَمي است ، در اقبال سيّد بن طاووس هست . مرحوم سيّد بن طاووس مي گويد : با سند خاصي كه ما به هارون بن موسيِ طَلّ اُكبُري داريم ، او از حسن بن محبوب ضَرّآء ، و او از ابوحمزة ثمالي نقل مي كند . اين هارون بن موسيِ طَلّ اُكبُري كه ابن طاووس (رضوان الله عليه) سلسله سند اش در نقل اين دعاي نوراني به او ختم مي شود ، از بزرگان حديث است . مورد وثوق است .

اُكبُر از رجال به نام اسلام است . مكان و منطقة مخصوصي به عنوان طَلّ اُكبُري نام گذاري شده است كه اين هارون بن موسي مال آن منطقه و محدودة خاص است . هارون بن موسيِ طَلّ اُكبُري ! او از حسن بن محبوب كه هم به صَرّآء و هم به ضَرّآء ملقّب است نقل مي كند كه او هم موثّق است . حسن بن محبوب از ثابت بن دينار ، مُكنّي به ابوحمزة ثمالي نقل مي كند . ابوحمزة ثمالي طبق بياناتي كه از ائمه (عليهم السَّلام) رسيده است از نظر زهد ، سلمان عصر خود بود . از وجود مبارك امامِ رضا (سلام الله عليه) نقل شده است كه ابوحمزة ثمالي لُقمان عصر خود بود . او چهار امام را اِدراك كرد . از محضر نوراني چهار امام ، معارف الهي را فرا گرفت . خدمت امام زين العابدين (عليه السَّلام) رسيد ، شاگردي امام باقر (سلام الله عليه) افتخار او شد . تتلمّذ محضر امام صادق (سلام الله عليه) بهرة او شد .

و مقداري هم از عصر امام كاظم (سلام الله عليهم أجمعين) را درك كرده است . بنابراين اين حديث نوراني از نظر سند تامّ است . گذشته از اينكه از جهت مضمون و محتوا بسيار بلند است . روايت را از دو جهت مي توان معتبر دانست . يكي از نظر سند كه طريق ، طريقيّت دارد ، نه موضوعيّت . گاهي ممكن است روايت ضعيف باشد ، ولي محتواي او بسيار عميق و بلند باشد . با خطوط كلّي قرآن و روايات هماهنگ باشد . اين هم يك تبيّن علمي است . يعني انسان وثوق دارد ، اطمينان دارد كه اين مضمون از غير خاندان عصمت و طهارت (سلام الله عليهم أجمعين) نمي رسد و نرسيده است . و اين كه گفته شد : إنْ جآءَ كُمْ فاسِقٌ بِنَبَاءٍ فَتَبَيَّنُوا (2)براي آن است كه انسان وثوق پيدا كند اين مطلب رسيده است . وثوق به صحّت مطلب گاهي از راه طريق است و گاهي از نظر متن . ولي در اينجا جامع بين طريق و محتواست . يعني هم سند معتبر است ، و هم مضمون و محتوا .

مطلب ديگر آن است كه دعا طبق بيان نوراني امام سجاد (سلام الله عليه) بهترين عبادت است و ذات أقدس إله در اين آية مباركه كه فرمود : ادْعُوني اَستَجِبْ لَكُمْ إنَّ الَّذين يَسْتَكْبِرونَ عَنْ عِبادَتِي سَيَدْخُلُونَ جَهَنَّمَ داخِرين ؛ به سه نكته اشاره كرد . نكتة اوّل اينكه دعا عبادت است . دوّم اينكه ترك دعا استكبار است . سوّم اينكه خداوند مستكبران را ، يعني تاركان دعا را به دوزخ تهديد كرده است . اين بيان از امام سجاد (سلام الله عليه) در صحيفة سجاديّة او نقل شده .
مطلب سوّم آن است كه همانطوري كه قرآن يُفَسِّرُ بَعضُهُ بَعضاً ، يَنْطِقُ بَعضُهُ بِبَعض ، يَشهَدُ بَعضُهُ بِبَعض ، آيات را بايد با يكديگر تفسير كرد . ادعيه اينچنين است ، احاديث اينچنين است ، روايات ديگر اينچنين است . اگر ما خواستيم دعاها را خوب تفسير كنيم ، بايد از يكديگر كمك بگيريم . برخي از دعاها شاهد و مفسّر ديگراند . مخصوصاً آنچه كه از امام سجاد (سلام الله عليه) در اين زمينه رسيده است . يعني صحيفة سجاديّه يك شرح نوراني است براي دعاي ابوحمزة ثمالي . اين دعاي كه امام سجاد را با سائر ادعية آن وجود مبارك مي توان به خوبي حلّ كرد .

مطلب بعدي آن است كه در غالب اين ادعيه كلمة بِسْمِ اللهِ الرَّحمنِ الرَّحيم در طليعه و آغاز اش نيست . با اين كه به ما دستور دادند هر كاري كه شروع مي كنيد اوّل نام ذات أقدس إله را ببريد . پاسخ اين سئوال اين است كه هر كاري را بايد به نام خدا شروع كرد . نام خدا گاهي به صورت بِسْمِ اللهِ الرَّحمنِ الرَّحيم است ، گاهي به صورت اذكار و اُوراد ديگر . هيچ دعائي نيست كه بدون نام خدا شروع نشده باشد . همين دعاي ابوحمزة ثمالي گرچه اوّل اش بِسْمِ اللهِ الرَّحمنِ الرَّحيم ندارد ، امّا اوّل « الهي » و مانند آن است . خدايا ! الهي ! لا تُؤدِّبْنِي بِعُقُوبَتِكْ وَ لا تَمْكُرْ بِي فِي حِيلَتِكْ . پس به نام خدا شروع شده است . چون به نام شروع شده است‌ ، مشمول آن احاديثي نخواهد بود كه هر كاري كه به نام خدا شروع نشده است ، ابتر و بي نتيجه است .

مطلب بعدي آن است كه اين دعاي نوراني فرازهاي گوناگون و جمله هاي متعدّدي دارد . همة اينها يك سطح نيست . چون همة دعا كنندگان يك سطح نيستند . بعضي مشكل خوف دارند ، بعضي در مرحلة رجاء مشكل دارند . بعضي ديگر مشكلات ديگر دامنگير آنها شده است . لذا اين دعاي جامع براي همگان سودمند است . البته بحث هاي محوري اين دعا همان مسئله توحيد است كه در خِلال اين مسائل بازگو مي شود . اينها يك سلسله مسائل اجمالي است كه در دالان ورودي شرح كوتاه دعاي سحر امام سجاد (سلام الله عليه) كه به وسيلة ثابت بن دينار ابوحمزة ثمالي (رضوان الله عليه) نقل شده است ، بازگو مي شود . كه إن شآءَ الله اگر ذات أقدس إله توفيق داد در نوبت بعد آغاز اين دعا شرح مي شود تا در هر فرصت كوتاهي كه نصيب ما شد ، با شما روزه داران الهي در ميان خواهيم گذاشت .