تعاريف وقف (لغت نامه)


وقف:
نگهداشتن عين مال ومصرف عوايد آن در جهت نيت واقف .

وقف عام :
يعني وقف دارائي بر اموال عام المنفعه مانند عزاداري اطعام به نيازمندان مساجد , مدرسه , بيمارستان و... كه جنبه همگاني دارد.

وقف خاص :
يعني وقف مال بر فرزندان وافراد خاص از بستگان.

حبس :
مالي را براي مدت محدود يا نامحدود حبس ودرمصرف معيني هزينه نمودن .

ثلث مال:
عمدتا وصيت كننده مقدار معيني از مال را بري مصرف عمومي ازآن محل قرار مي دهد.

واقف :
كسي كه تمام يا قسمتي از دارائي خود را در جهت مصارف بهبود جامعه وامور خيريه وقف نمايد .

وقفنامه :
سند معتبر وقانوني كه واقف مشخصات كامل موقوفه وشرايط اداره و مصرف عوايد آن را بطور دقيق تعيين نموده است .

موقوف عليهم :
‹‹ جهت›› مصرف عوايد موقوف مانند مساجد , مدارس , اماكن , بيمارستان ويا تحت ‹‹ عنوان›› كمك به فقراء , مساكين , ايتام , عزاداري وافراد اشخاص معين مي باشد .

متولي :
كسيكه شرعا تمشيت امور موقوفه را بعد از واقف بعهده دارد (اين قبيل موقوفات راغير متصرفي گويند).

موقوفات متصرفي :
موقوفاتي كه به موجب قانون اداره آنها به عهده سازمان مي باشد .

ناظر :
كسي كه عمل به وقف مشروطه به نظر اوست .

نظرات استصوابي واطلاعي :
اگر اقدامات متولي منوط به تصويب قبلي ناظر باشد ‹‹ نظارت استصوابي ›› وچنانچه فقط اطلاع ناظر كافي در انجام امور باشد ‹‹ نظارت اطلاعي ›› گويند .

امكان مذهبي :
به اماكني اطلاق مي شود كه براي عبادت يا زيارت يا انجام مذهبي بوده ومالك مشخصي ندا شته باشد .

موسسات و انجمن هاي خيريه :
موسسات ياست غير تجاري كه براي تعظيم شعائر اسلامي ,‌ امور فرهنگي , بهداشتي ,‌تربيتي , معاونت هاي عمومي ويا هر نوع عمل خيري تاسيس وبه ثبت رسيده ويا تحت نظارت سازمان تشكيل شود .

صلاحيت :
عبارت از شرايطي است كه متواليان , امنا ويا نظار (موقوفات) بايد براساس مفاد وقفنامه وقانون حائز باشد .

نايب التوليه :
شخصي است كه از طرف متولي به استناد متن وقفنامه ويا براساس موازين شرعي وقانوني براي اداره امور موقوفه تعيين مي شود .

ضم امين :
درمواردي كه به موجب راي دادگاه اداره موقوفي مي باشد با دخالت شخصي ثالثي علاوه بر متولي باشد اين عمل ‹‹ ضم امين ›› وشخص ثالث , امين منضم ناميده مي شود .

رقبه :
عبارت است از يك واحد ملكي , هر موقوفه ممكن است داراي يك يا چند ‹‹ رقبه›› باشد .

مفاصا حساب :
گواهي مبني بر تفريح درآمد وهزينه موقوفه يا مكان مذهبي يا موسسه خيريه مي باشد .

بودجه :
پيش بيني درآمد وهزينه موقوفه يا امكان مذهبي يا موسسه خيريه است كه بر اساس اسناد ومدارك اجازه, وقفنامه , اساسنامه وغيره در فرم مخصوص براي يكسال مالي تنظيم مي شود .

مجهول التوليه :
موقوفه اي است كه به علت نداشتن وقفنامه ويا به علت عدم ذكر نام يا صنعت براي اداره كنندگان آن , نتوان متولي موقوفه را تعيين كرد .

سيره جاريه :
رويه اي است حاكي از نظر واقف كه عوايد موقوفه فاقد وقف نامه برآن اساس مصرف مي شده است .

پذيره :
وجهي است كه به هنگام ايجاد راضي موقوفه بااعطاي حق تملك اعيان به مستاجر ويا به هنگام انتقال رقبات , حسب مورد , به نفع موقوفه دريافت مي گردد.

تفريط :
عبارت است از ترك عملي از متولي , ناظر ويا امين كه به موجب وظايف معين ويا قانون ويا متعارف براي حفظ عين ويا متعارف براي حفظ عين موقوفه لازم است انجام دهد .