در اين صفحه منتخبی از استفتائات از مراجع عظام جمع
آوری گرديده است كه بيشتر مربوط به زندگی مسلمانان در جوامع و كشورهای غير
مسلمان است .
استفتائات از حضرت آیت الله
العظمی خامنهای
س: گوش دادن به آواز زنان در صورتى كه از
لحاظ شعر و موسيقى لهو و لغو نباشد چه حكمى دارد؟
ج) اگر آواز زنان بگونه‌اى باشد كه مهيج شهوت گردد و يا گوش دادن به آن موجب ترتب
مفاسد باشد جايز نيست گوش كند.
س:در كتاب شريف اصول كافى در حديثى از حضرت امام
صادق (عليه السلام) آمده است: جواب دادن به نامه واجب است مانند جواب سلام (رد جواب
الكتاب واجب كوجوب رد السلام). بر اساس اين حديث، آيا دادن جواب نامه واجب است؟
ج) احتياط در جواب دادن است.
س: من دانشجوى دانشگاه كشمير هستم. در اينجا
سالانه همايشى برگزار مىشود كه دانشجويان به اين مناسبت، برنامه‌هاى فرهنگى مثل
آواز، مسابقه، غزل و ... را به گونه‌اى هماهنگ و سازگار ارائه مى‌كنند من هم
مى‌خواهم در اين همايش غزل ارائه كنم. آيا اين تصميم من درست است. لطفاً نظرتان را
براى چنين برنامه‌هايى بفرماييد.
ج) غزل خوانى و آواز فى نفسه اشكال ندارد ولى چنانچه كيفيت خواندن آواز و غزل به
صورتى است كه همراه با ترجيع و طرب همراه بوده و مناسبِ مجالس لهو و گناه باشد،
جايز نيست و نيز موسيقى‌اى كه همراه با آواز و غزل خوانى نواخته مىشود چنانچه به
گونه‌اى است كه متناسب با مجالس لهو و عيش و نوش است، جايز نيست
س: نظر حضرتعالى راجع به شکستن قفل سى‌دى يا کپى
رايت که الان بعضى‌ها دست به چنين کارى مى‌زنند چيست و حكم خريد چنين سى‌دى‌هايى
براى مردم چيست؟
ج) لازم است كه در نسخه بردارى و تكثير سى‌دى حقوق صاحبانش از طريق كسب اجازه از
آنان رعايت شود و خريد آن خالى از اشكال نيست و رعايت مقررات و قوانين مربوط به آن
لازم مى‌باشد
س: شرکت در کلاسهاى ورزشى که در آنها موسيقى پخش مىشود چه حکمى
دارد اگر از هدفن استفاده کنيم به نحوى که موسيقى را نشنويم يا به طور ضعيف بشنويم
چطور؟
ج) اگر موسيقى مطرب لهوى نباشد مانعى ندارد و تشخيص آن به عهده خود مکلّف است.
س: اگر شخصى (الف) در مورد شخص ديگرى (ب) مطالب بد و غير واقعي
را در جمع مثلاً در ايميلهاى مشترک بيان کند و او را بى‌اعتبار کند، فرد الف چطور
مى‌تواند اشتباه خود را جبران نمود و حق ب را به طور کامل به جا آورد؟ آيا الف بايد
براى همه آنهايى که ايميل توهين به شخص ب را دريافت کرده‌اند ايميل فرستاده و رفع
توهين کند؟ اگر الف اين کار را نکرد و ب هم مصرّ باشد که وى در جمع عذرخواهى کند،
آيا در اين حال الف بخشيده مىشود حتى اگر ب مصرّ باشد که وى در جلوى همه افرادى که
شاهد توهين بوده‌اند عذرخواهى نمايد؟
ج) بايد گفته‌هاى خود را به هر کس که رسانده تکذيب کند و از شخصى که به او اهانت
کرده تحصيل رضايت نمايد.
س: اگر كسى در زندگى اشتباه كند، آيا خدا او را مى‌بخشد يا بايد
نااميد شد؟
ج) توبه حقيقى و جدى به پيشگاه خداوند غفار، موجب بخشيده شدن گناه (اگرچه كبيره
باشد) مىشود و نااميد شدن از حضرت حق، خود گناه است ولى بايد توجه داشت كه اگر حق
الناس در ميان است، بايد پرداخت شود و نيز چنانچه حق الله از قبيل قضاى نماز يا
روزه بر عهده شخص است بايد جبران شود.
س1: آيا رأى دادن در انتخابات ملى در كشور كافر
جايز است؟
س2: اگر جايز است، آيا مى‌توان به كانديدايى رأى داد كه مسلمانان در برخى از
موضوعات (مثلاً عقب نشينى از عراق) او را پشتيبانى و تأييد مى‌كنند و نه به شخص
ديگرى؟
ج1و2) رأى دادن به كانديداهاى مجالس ملّى براى تصدّى امور اجتماعى و سياسىِ مشروع،
مانع ندارد و فرقى در اين باره بين كانديداى مسلمان و غير مسلمان نيست.
س: فرق بين اسراف و تبذير چيست؟
ج) برخى گفته‌اند: تبذير، خرج کردن در موردى است که سزاوار نيست و اسراف، زياده روى
در صَرف در موردى است که سزاوار مى‌باشد، به هر حال هر دو شرعاً حرام هستند.
س: آيا خريد گوشت حلال محدود به فروشگاههاى
مسلمانان مىشود يا اينكه مى‌توان از فروشگاههاى عمومى ديگر كه در آنها گوشتهايى
با برچسب,حلال,يافت مىشود نيز خريد كرد؟
ج) اگر از بازار غير مسلمين خريدارى مىشود در صورتى که احراز کنيد به نحو صحيح
شرعى تذکيه شده است، خوردن آن حلال است.
س: در کتابهاى روانشناسى بسيار از اثرات تلقين
در مورد تغيير اخلاق امده است مثلاً گفته شده تکرار عباراتى چون من منظم هستم يا من
شجاع هستم يا غيره در خلا ذهنى همراه با ريلاکسيشن يا بدون ان و يا با استفاده از
تصوارت مثبت مى‌توان اينده‌اى را ترسيم کرد که به آن مىشود رسيد. که اين تکرر در
توجه به اين تصاوير در ضمير ناخوداگاه تاثير مى‌پذيرد و سبب بروز آن مىشود و
مى‌تواند در اين مسير به انسان کمک کند. مى‌خواهم بدانم نظر اسلام در اين مورد
چيست. آيا اين دروغ به خود نيست از لحاظ شرعى مانعى دارد؟ آيا در احاديث به چنين
چيزى اشاره شده است؟
ج) تلقين‌هاى مذكور در طريق رسيدن به مقاصد مشروع، مانع ندارد، ولى در اسلام بر
چيزى بالاتر از اين تأكيد شده و آن توكّل بر خدا همراه با اعتماد به نفس و عزم و
اراده بر انجام كارهاى صالح است.
س: آيا مى‌توان براى پيوند اعضا از اعضاى
حيوانات چه حرام گوشت چه حلال گوشت و چه نجس العين براى انسان استفاده کرد لطفاً
نظرتان را در اين مورد بفرماييد.
ج) مانع ندارد ولى نماز خواندن با آن اشکال دارد مگر اينکه از قبيل چيزهايى باشد که
داراى حيات است که با پيوند آن به بدن انسان حيات پيدا کند و جزو بدن انسان گردد. و
در حکم مذکور تفاوتى ميان انواع حيوانات، حتى نجس‌العين نيست.
س: شخصى نذر مى‌كند در ده روز هر روز 100 صلوات بفرستد. اگر مراد خاصى از روز در
نذرش معين نكرده باشد آيا روز تا ساعت 12 شب است؟ و اگر در يكى از روزها بعد از
ساعت 12 شب يادش بيايد و صلوات‌ها را بفرستد انجام نذرش درست است؟
ج) در فرض عدم تعيين، چنانچه در خلال 24 ساعت انجام دهد، کافى است و چنانچه در نذر،
صيغه مخصوص را نخوانده است، ترک آن عمل نيز مانعى ندارد، ضمن آنکه انجام آن پس از
وقت مذکور نيز صحيح خواهد بود.
س: من در آمريكا زندگى مى‌كنم و بسيارى از
پنيرهايى كه در اينجا وجود دارد، داراى تركيب «رِنِت» (نوعى مايه پنير) مى‌باشد و
من مى‌خواستم بدانم كه آيا خوردن اين پنيرها حرام است يا خير، زيرا اين ماده از
لايه داخل معده حيوانات بدست مى‌آيد.
ج) پنير مايه اگر از حيوان مرده گرفته شود و يا از حيوان نجس العين باشد و يا در
خارج با تماس با نجس متنجس شود، خوردن پنيرى كه با چنين پنير مايه‌اى درست شده،
جايز نيست.
س: عموى من بيمارى سختى به همراه درد كشنده و
غير قابل تحمل دارد كه مربوط به مسائل مغزى و حملات قلبى است. بيمارى او در حد مرگ
و كشنده است. دكتر وى توصيه كرده براى آرامش روزى دوبار «ويسكى*» با چاى بخورد. كه
باعث تخفيف درد مىشود. وى مى‌خواهد بداند آيا در اين شرايط جايز است و اگر نه آيا
در شرايطى كه درد كشنده او را كاهش مى‌دهد باز هم جايز نيست.
ج) استفاده از هرگونه خوردنى يا نوشيدنىِ حرام، شرعاً جايز نيست مگر در موارد ضرورت
علاج آن هم فقط به مقدار ضرورت، ولكن در روايات آمده است كه: خداوند منان شفا را در
خمر قرار نداده است.
س: شركتهاى غذايى و محصولات در آمريکا، گاهى از
تركيبات حيوانى و گاه از ترکيبات گياهى استفاده مى‌كنند، لذا نمى‌توانند بگويند در
كدام محصول هنگام توليد از تركيب گياهى استفاده شده و کدام از حيوانى، ما هم صددرصد
نمى‌دانيم كدام حلال و كدام حرام است، آيا به خاطر اين ندانستن، خوردن اين محصولات
حلال است؟ و آيا بايد آن را پاك و طاهر و حلال لحاظ كرد؟
ج) شركتهاى سازنده اغذيه و خوردنى‌ها اگر احياناً از اجزاى حيوان نجس العين و يا
حيوان قابل تذكيه‌‌اى كه تذكيه شرعى نشده است، استفاده مى‌كنند و از همان دستگاه
ساخت اغذيه براى ساخت اغذيه با تركيبات نباتى هم استفاده مى‌كنند، خريد و مصرف
اغذيه ساخت چنين شركتهايى جايز نيست، ولى اگر اغذيه با تركيبات نباتى را با
دستگاههاى ديگرى توليد مى‌كنند و يا نمى‌دانيد كه اگر اغذيه داراى تركيبات حيوانى
باشد از حيوان نجس و حرام يا از حيوان پاك و حلال است، در اين صورت استفاده از
اغذيه آن شركت‌ها مانع ندارد.
س) آيا در كشور اسلامى كه اكثريت جمعيت آن
مسلمان هستند، نيازى به تحقيق و سؤال در مورد گوشت است يا شخص مى‌تواند در هر جايى
گوشت بخورد؟
ج) اگر از بازار مسلمين تهيه شود محكوم به حليت است و فحص لازم نيست.
س: آيا رب خرما حرام و نجس است يا نه؟
ج) پاک و حلال است مگر آنکه مست کننده باشد.
س: من در کشور برزيل دانشجو هستم متأسفانه به
دليل اينکه در استانى که من زندگى مى‌‌کنم گوشت ذبح اسلامى وجود ندارد بعلاوه در
صورت وجود گوشت با ذبح اسلامى در ديگر استانهاست که امکان رفتن به استان ديگر براى
بنده مقدور نيست با توجه به اينکه من بايد چهار سال در اينجا به تحصيل ادامه بدهم
لذا نخوردن گوشت مرغ و گوسفند و گاو به مدت چهار سال ممکن است سبب پيدا شدن عوارضى
در من شود لذا خواهشمندم تکليف شرعى اينجانب را بيان فرماييد؟
ج) تا به حد ضرورت و حرج نرسيده استفاده از گوشت ذبح غيراسلامى جايز نيست و چنانچه
خودتان هم نتوانيد اقدام به ذبح کنيد و از گوشت ماهى فلس‌‌دار يا ميگو که زنده از
آب صيد مى‌شوند نيز امکان استفاده نباشد، آنگاه مثل ساير موارد اضطرار است که بايد
به قدر رفع اضطرار و نه بيشتر، اکتفا کنيد.
س: آشاميدن نوشيدنى‌هايى که به نام ماء الشعير
وجود دارد، چه حکمى دارد؟
ج) ماء الشعير طبّى پاک است و خوردن آن اشكال ندارد، و با آب جو (فقاع) كه حرام است
فرق دارد.
س: اگر همسر حجاب را رعايت نکند آيا بايد شوهر،
او را با دعوا و درگيرى به رعايت حجاب وادار کند؟
ج) در رعايت حجاب واجب و انجام ساير تکاليف شرعيه، شوهر حق دعوى و درگيرى و کتک
کارى ندارد، و فقط مجاز است با ملايمت، امر به معروف و نهى از منکر زبانى نمايد.
س: آيا زنان پير بايد رعايت حجاب كنند؟
ج) بلى واجب است.
س: آيا براى زن مسلمان تحصيل در دانشكده مختلط
در غرب على‌رغم وضع بد اخلاقى و رفتار ناهنجار دختران و پسران دانشجوى آنجا، جايز
است؟
ج) با مراعات وظايف شرعى از (جمله حجاب) فى نفسه اشكال ندارد.
س: آيا رنگ كردن مو و بعد دوباره به حالت اول
برگرداندن حرام است؟
ج) رنگ كردن مو و برگرداندن آن به حالت اول فى نفسه اشكال ندارد.
س: دختران باكره قبل از ازدواج تا چه ميزان
مى‌توانند آرايش كنند؟ مثلاً آيا جايز به گرفتن موهاى صورت و يا گرفتن ابرو هستند؟
ج) فى نفسه مانع ندارد ولى اگر بر اين کار مفسده‌اى مترتب شود و يا در
معرض ديد نامحرم باشند، جايز نيست.
س: آيا دست دادن يا تماس بدنى با اهل کتاب حرام
است؟
ج) دست دادن و تماس بدنى مرد با زن نامحرم حرام است اگرچه از اهل کتاب باشد، و دست
دادن مرد مسلمان با مردى ديگر هر چند که از اهل کتاب است مانع ندارد.
س: حكم حضرتعالى درباره تاتو كردن ابرو براى
زنان چيست؟
ج) مانع ندارد، و اگر در نظر عرف زينت محسوب مىشود بايد از نامحرم بپوشانند.
س: اگر ما كسى را كه به حجابش توجه ندارد به
پارك ببريم گناه او گردن ماهم هست؟
ج) با علم به اينکه در معرض ديد نامحرم قرار مى‌گيرد چنين کارى انجام دهيد، گناهکار
محسوب مى‌شويد.
استفتائات از حضرت آیت
الله العظمی سیستانی
نظر حضرتعالي در مورد اوراق ارمغان بهزيستي
و خريد آنان و اينکه آيا شخصي که از اين طريق برنده جايزه شده آيا مي تواند
متصرف آن بشود را خواستارم.
خريد و فروش آن جايز نيست ولي مي تواند پول را براي شرکت در طرحهاي گفته شده
بدهد و اگر جايزه ياد شده از طرف دولت باشد بعد از صدقه دادن نصف آن، مابقي را
براي خود بردارد.
يكي از مسلمانان بليط بخت آزمايي خريده و
برنده شده است و قرار گذاشته است كه قسمتي از آن را اگر به دستش رسيده در راه
خير به مصرف برساند ايا آن خيريه چنان مالي را مي تواند بگيرد و آن را در مصالح
مسلمين خرج كند؟ و اگر چنين تصميمي را پيش از خريد بليط داشته باشد، مسئله فرق
مي كند؟
اگر آن مال و پول به اشخاصي بر مي گردد كه اموالش محترم نيست تصرف در چنان مال
و پولي جايز مي باشد.
آيا يك مسلمان بالغ مي تواند بچه اي را
وادارد كه بليط بخت آزمايي بخرد و به او بدهد؟ و يا يك شخص كتابي (يهود، نصاري
و غيره) را به چنين كاري وادار كند و قصدش آن باشد كه برنده شود؟
حرمت خريد بليط بخت آزمايي با اين كارها بر طرف نمي شود و وكيل كردن همانند
خريد و اقدام مستقيم است.
فرموديد خريد بليط بخت آزمايي به قصد كمك به
يك موسسه خيريه و بدون نيت برنده شدن و دستيابي به جايزه، اشكال ندارد اگر يك
مسلمان با قسمتي از بهاي بليط چنين نيتي كند و با قسمتي ديگر قصد برنده شدن
نمايد آيا خريد بليط بخت آزمايي به اين شكل چطور است؟
جايز نيست.
آيااحضار روح حرام است ؟ و اگر شرايطي دارد
لطفا ذکر نماييد ؟
اگر در احضار روح شخص احضار شده اذيت بشود و او هم از کساني است که ايذاء او
حرام است احضار جايز نيست .
آيا پوشاندن صورت آرايش کرده در صورتي که
آرايش صورت مشخص نبوده و حالت طبيعي صورت را داشته باشد لازم است؟
اگر زينت شمرده نشود پوشاندن آن لازم نيست.
الکل سفيدي که از داروخانه ها جهت ضد عفوني
و پاک کنندگي تهيه مي شود نجس مي باشد؟
پاک است.
الكل در تركيب بيشتر عقاقير و دواها وجود
دارد آيا آنها را مي توان خورد و آيا آنها پاكند؟
آنها پاكند و چون الكل موجود در آنها، بسيار اندک است خوردن آنها هم جايز مي
باشد.
آيا استفاده از ادکلن خارجي که الکل دارد
اشکال دارد؟
اشکال ندارد.
استفاده از داروهايي که در آنها مقداري
الکل مخلوط شده است (مثلا %10) جايز است ؟
اشکال ندارد .
آيا مصرف لوازم ارايشي وعطرهاي که الکل
دارند اشکال دارد مصرف محلولهاي موضعي که براي پوست تجويز مي شود والکل دارد
چطور ؟
اشکال ندارد.
من مجبور به استفاده از الکل سفيد 96 درجه
هستم آيا اين الکل نجس است ؟
پاک است .
عطر هايي که داراي الکل اتيليک هستند پاک
هستند ياخير ؟
پاک است .
آيا استعمال عطر و ادکلن براي مردان و حضور
در جامعه از جمله ما بين زنان جايزاست ؟
جايز است .
