از شرايط بسيار مهم ازدواج هم كفو بودن زوجين است. كفو در
لغت به معناى شبيه و مانند است، در مسئله ازدواج تا حدّى بايد از نظر ظاهر و
باطن بين دختر و پسر شباهت وجود داشته باشد.
مهمترين مرحله شباهت، بايد در چهره ديندارى جلوه كند به
اين معنا كه به فرهنگ پاك حق، مؤمن هم كفو مؤمنه، و دين دار شبيه و مانند
ديندار است.
به فرموده قرآن مجيد:
وَ الطَّيِّباتُ لِلطَّيِّبينَ.
زنان پاك لايق مردان پاكند.
كتاب حق مى فرمايد:
فَانْكِحُوا ماطابَ لَكُمْ مِنَ النِّساءِ.
پس با زنان پاك ازدواج كنيد.
اين پاكى در زنان و مردان در مرحله اول پاكى و پاكيزگى
باطن است، كه عبارت از ايمان به خدا و قيامت و نبوت و قرآن و ملائكه و متخلّق
بودن به اخلاق حق است.
بنابراين مرد مسلمان و مؤمن حق ازدواج با زنان غير مسلمان و غير مؤمنه را
ندارد، و ا?ر اين ازدواج انجام بگيرد، باطل است و فرزندان آنان بدون شك زاده
زنا هستند، و همچنين زن مؤمنه حق ندارد با انسان غير مؤمن ازدواج كند، زيرا از
نظر شرعى اين ازدواج باطل و حرام و فرزندان آنان زاده حرامند.
مؤمن و مؤمنه هم كفو غير مؤمن و غير مؤمنه نيستند، كه
اگر اين ازدواج باطل صورت بگيرد درى از عذاب قيامت بر روى هر دو باز شده!!
قرآن مجيد از ازدواج انسان پاك يعنى انسان مؤمن با
انسان ناپاك منع شديد فرموده:
و لا تنكحوا المشركات حتّى يؤمنَّ و لأمة مؤمنة خير من
مشركة و لو اعجبتكم و لا تنكحوا المشركين حتّى يؤمنوا و لعبد مؤمن خير من مشرك
و لو اعجبكم اولئك يدعون الى النّار و الله يدعوا الى الجَّنة و المغفرة باذنه
و يبيِّن آياته للناس لعلَّهم يتذكَّرون.
با زنان مشرك تا ايمان نياورده اند ازدواج نكنيد،
كنيزان باايمان از زن آزاد مشركه بهتر است، اگرچه زيبائى يا ثروت او شما را به
شگفتى اندازد.
و زنان خود را به ازدواج مردان مشرك تا ايمان نياورده
اند در نياوريد زيرا يك بنده باايمان از يك مرد مشرك بهتر است اگر چه موقعيت و
زيبائى او شما را شگفت زده كند، مشركان دعوت به آتش مى كنند، و خدا دعوت به
بهشت و آمرزش به فرمان خود مى نمايد، و آيات خود را براى مردم بيان مى كند شايد
اهل تفكر و انديشه شوند.
بنابراين مواظب باشيد دختر باايمان خود را به جوانى كه
اهل حق و حقيقت نيست، و در لجنزار انكار واقعيات دست و پا مى زند به زنى ندهيد،
و براى جوان پاك و مؤمن خود، دخترى كه منكر اصول الهى است به همسرى انتخاب
نكنيد كه شرط اول در صحت ازدواج ايمان پسر و دختر است تا دو نور و دو پاك و دو
پاكيزه و دو مؤمن به هم برسند، و از به هم رسيدن آنان ثمرات شايسته و پاك كه
همان فرزندان صالحند بوجود بيايند.
تصور نكنيد كه زيبائى و مال و موقعيّت در مردى كه ايمان
ندارد، و در زنى كه آراسته به حقيقت نيست موجب سعادت و سلامت و نشاط و دوام در
زندگى است.
البته بر خانواده ها لازم است در مسئله هم كفو بودن،
سختگيرى نكنند، وقتى پسر و دختر از نظر اعتقاد و اخلاق و عمل اسلامى، و از نظر
قيافه و هيكل ظاهر نزديك به هم باشند، اين دو از نظر شرع مقدس هم كفو و شبيه و
همانند يكديگرند، و در ازدواج آنان رحمت و بركت حق تجلّى خواهد كرد.
در رابطه با مسئله كفو به روايات زير توجه كنيد:
عَنْ اَبى عَبْدِاللّهِ(عليه السلام) أَنَّهُ قالَ :
الْكُفْوُ اَنْ يَكُونَ عَفيفاً وَ عِنْدَهُ يَسارٌ.
امام صادق(عليه السلام) فرمود: آنكه داراى عفت همه
جانبه است و زندگى در كنار او از نظر نفقه سهل و آسان است كفو دختر عفيفه و
آسان زندگى كن شماست.
رسول خدا(صلى الله عليه وآله وسلم) فرمود:
اِذا جائَكُمْ مَنْ تَرْضَوْنَ دينَهُ وَ اَمانَتَهُ
يَخْطُبُ اِلَيْكُمْ فَزَوِّجُوهُ اِنْ لا تَفْعَلُوهُ تَكُنْ فِتْنَةٌ فِى
الاَْرْضِ وَ فَسادٌ كَبيرٌ.
كسى كه از دختر شما خواستگارى كرد و شما نسبت به دين و
امين بودن وى رضايت داشتيد، حتماً زمينه اين ازدواج را فراهم نمائيد، كه منع
ازدواج كفو با كفو از جانب شما زمينه ساز فتنه در روى زمين و فساد بزرگ است.
رسول خدا در روايت ديگر مى فرمايد:
اِذا جائَكُمْ مَنْ تَرْضَوْنَ خُلُقَهُ وَ دينَهُ
فَزَوِّجُوهُ و اِنْ لا تَفْعَلُوهُ تَكُنْ فِتْنَةٌ فِى الاَْرْضِ وَ فَسادٌ
كَبيرٌ.
آنكس كه اخلاق و دينش مورد رضايت و پسند شما بود به او
دختر بدهيد، چنانچه از تحقق اين ازدواج جلوگيرى كنيد موجب فتنه و فساد بزرگ در
زمين شده ايد.
آرى سخت گيرى در ازدواج، و ايجاد موانع، و تكيه بر
عادات و رسومات غلط، و پيگيرى شرايط سخت، و طلب جمال و ثروت و مقام، از جانب
خانواده ها براى پسران و دختران خود، علت ازدياد استمناء، لواط، زنا، فشارهاى
عصبى، و بيماريهاى روانى در دختران و پسران است، و اين همه فتنه و فساد عواقب و
توابعش در دنيا و آخرت گريبانگير آن پدران و مادران و اقوام و خانواده هائى است
كه در مسئله ازدواج سخت گيرى مى كنند.
رسول حق فرمود:
اَنْكِحُوا الاَْكْفاءَ وَ انْكِحُوا مِنْهُمْ وَ اخْتارُوا لِنُطَفِكُمْ.
اَنْكِحُوا الاَْكْفاءَ وَ انْكِحُوا مِنْهُمْ وَ اخْتارُوا لِنُطَفِكُمْ.
زمينه ازدواج هم كفوها را فراهم كنيد، و با هم كفو
ازدواج كنيد و آنان را براى بوجود آمدن فرزندان شايسته به عقد خود درآوريد.
آرى ايمان و اخلاق و امانت و درستى در پسر و دختر مايه
هم كفويست، و بر پدران و مادران و خانواده ها واجب اخلاقى است، هر چه زودتر و
سريع تر و با آسان گيرى كامل و پرهيز از شرايط غير الهى و سنن غير اخلاقى زمينه
عروسى دو هم كفو را فراهم آورند، تا رضا و خوشنودى و رحمت و لطف حق را نسبت به
خود جلب كنند.
حضرت باقر(عليه السلام) مى فرمايد:
ما مِنْ رُزْءَة أَشَدَّ عَلى عَبْد اَنْ يَأْتِيَهُ
اِبْنُ اَخيهِ فَيَقُولَ زَوِّجْنى فَيَقُولَ لا اَفْعَلُ أَنَا أَغْنى مِنْكَ.
مصيبتى از اين شديدتر نيست كه جوان مؤمنى دختر برادر
مؤمنش را خواستگارى كند، و پدر دختر جواب بدهد، من از اين ازدواج عذر مى خواهم
زيرا تو از نظر مالى در رتبه من نيستى!
در مسئله ازدواج عصبيّت قومى، شهرى، قبيله اى نبايد
لحاظ شود، زيرا اينگونه تعصّبات در آئين الهى مردود شناخته شده و باطل اعلام
شده است.
فقر و غنا، اين شهر و آن شهر، اين قبيله و آن قبيله را
ملاك ازدواج قرار ندهيد، مردان و زنان همه و همه دختران و پسران يك پدر و
مادرند، و براى هيچ يك بر ديگرى، جز به تقوا و پرهيزكارى امتياز نيست.
نظر حضرت سجاد(عليه السلام) نسبت به كفو
امام پنجم حضرت باقر(عليه السلام) نقل مى كنند: پدر باكرامتم حضرت زين
العابدين(عليه السلام)در يكى از مواقف حج به خانمى برخورد كه اخلاق نيكش آن
حضرت را جذب كرد، سئوال كردند اين زن داراى همسر است؟ عرضه داشتند وى را شوهر
نيست، پدرم بدون اين كه از حسب و نسب وى تحقيق كند از او خواستگارى كرد، و اين
خواستگارى منجر به ازدواج با او شد.
فردى از انصار از داستان آگاه شد، ازدواج به اين سادگى
براى او بسيار سنگين و گران آمد، به نظر آورد ممكن است آن زن فردى بى اصل و نسب
باشد، و علت سرزنش نسبت به امام چهارم شود.
مدتى در مقام جستجو برآمد و معلوم شد آن زن از طايفه
شيبان است، خدمت امام چهارم رسيد و جريان را با آن حضرت در ميان گذاشت كه خدا
را شكر همسر شما از فاميلى معروف و محترم است، امام به او فرمودند من شما را
خردمندتر از اين مى دانستم كه به اين امور پاى بند باشى، مگر نمى دانى خداوند
عز و جل به بركت اسلام پستى ها را برداشت و نقصها را جبران فرمود، بزرگوارى و
كرامت را جايگزين پستى و دنائت نمود، اينك مسلمان در هر موقعيتى باشد محترم است
و او را پستى نيست، لئامت و خسّت از آنِ جاهليت است و بس.
بنابراين هم قبيله بودن، همشهرى بودن، به اندازه هم
ثروت داشتن، موجب هم كفوى نيست، بنا به حكم اسلام، عرب را بر عجم، سپيد را بر
سياه، قرشى را بر غير قرشى امتيازى نيست، امتياز به تقواست و دو مرد و زن
مسلمان با داشتن ايمان و تقوا و اخلاق و امانت و عفت و پاكى و طهارت و سلامت هم
كفو يكديگرند گرچه يكى عرب و ديگرى عجم، يكى شهرى و ديگرى روستايى، يكى غنى و
ديگرى فقير، يكى سپيد و ديگرى سياه، يكى قبيله دار و ديگرى بى قبيله باشد.
على بن اسباط به حضرت جواد(عليه السلام) نوشت: من براى
دخترانم كسى را كه در اخلاق و ايمان همانند خودم باشد نيافته ام تا آنان را
شوهر دهم، حضرت در پاسخ نامه وى نوشت: آنچه را درباره دخترانت نوشته بودى
يافتم، خداوند ترا مورد رحمت و لطفش قرار دهد، تا اين حدود دقت در كار دختر
لازم نيست، پيامبر فرمود اگر خواستگارى آمد كه دين و اخلاقش مورد پسند بود
قبولش كنيد ور نه فتنه و فساد بزرگ در زمين روى مى دهد.
امام صادق(عليه السلام) به مردى به نام ابراهيم فرمود:
هيچ مؤمنى بهره اى و سودى خطرناك تر از ثروت نبرده، ضرر مال از زيان دو گرگ
درنده كه به گله اى بى چوپان از سر و ته گله حمله كنند بيشتر است، اين گرگها با
گوسپندان چه مى كنند، عرضه داشتم جز فساد كارى نمى كنند، فرمود: راست گفتى،
كوچكترين زيان مال اين است كه مسلمانى خواستگارى دختر مسلمان بيايد و او به عذر
نداشتن مال او را براند و از دادن دختر به او خوددارى كند.
منبع:
پايگاه استاد حسين انصاريان
